অকপটে - পুস্কিন, প্ৰথম প্ৰেমৰ পুৰস্কাৰ, কটন কলেজ আৰু অন্যান্য

দিল্লীৰ লোধীৰোডৰ পৰা ইণ্ডিয়া গেটৰ সমীপেৰে মান্দীহাউচ চাৰ্কোলহৈ ফিৰোজ শাহ পথেৰে অনেকবাৰ অহা যোৱা কৰিছো। পিচে আজি কেইমাহমানৰ আগেয়ে গঙ্গাৰাম হস্পিটেলত নিজৰ স্বাস্থ্য পৰীক্ষা কৰিবলৈ আহোঁতে , ফিৰোজ শাহ পথৰ আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিনৰ মূৰ্তিটো প্ৰথমবাৰ চকুত পৰিল। দেশে বিদেশে সমাদৃত আলেকজেণ্ডাৰ পুস্কিন ৰুচ সাহিত্যৰ সৰ্বকালৰ অন্যতম শ্ৰেষ্ঠ কবি। তেখেতৰ অভূতপূৰ্ব জনপ্ৰিয়তাই ৰুছিয়াৰ ভৌগলিক চাৰিসীমা অতিক্ৰমি পূৱ আৰু পশ্চিমৰ অনেক দেশৰ বিদ্বত সমাজত সমাদৰ পাইছিল।

পুষ্কিনৰ মূৰ্তিটোৰ দৰ্শনে মোক মূহুৰ্তৰ বাবে স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় দুঃচিন্তাৰ পৰা আঁতৰাই দুৰ অতীতলৈ যেন ঢপলিয়াই লৈ গ'ল। ৰুছিয়াৰ জাৰৰ শাসনৰ সময়ত হোৱা পুগাচেভৰ বিদ্ৰোহৰ সময়খিনিক লৈ লিখা পুষ্কিনৰ এখন বহুপঠিত উপন্যাস The Captain's Daughter খন মোৰো এসময়ত বৰ প্ৰিয় আছিল। সেইখন উপন্যাসৰ এঠাইত এটা উজবেক নে কচাক লোকগাঁথাৰ উল্লেখ আছিল।

"Find a better, and you will forget me

Find a worse, and you remember me for ever "

প্ৰায় ত্ৰিশ বছৰ আগেয়ে পঢ়া কিতাপখন।শব্দকেইটা ইফাল সিফাল অলপ হব পাৰে। কিন্তু মূল ভাবাৰ্থটো নিঃসন্দেহে একেই আছে। আজিও শব্দকেইটা মনত পৰিলে ভাব হয়, এক চিৰন্তন সত্যকে উজবেক লোকগাঁথাটোৱে যেন প্ৰকাশ কৰিছে। পৃথিৱীৰ সকলো মানুহৰ মৌলিক কিছু চৰিত্ৰ একেই থাকে। ভৌগলিক দূৰত্ব, পৰিৱেশৰ ভিন্নতাই মাথোঁ বাহ্যিক আচৰণ আৰু অৱয়ৱৰ কিছু ভিন্নতা আনে।

এই লোকগাঁথাৰ শব্দকেইটাকে জীৱনত অনেকবাৰ বিৰহী বন্ধু বান্ধৱীক সান্ত্বনা দিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰিছো।

The Captain's Daughter ৰ মুখ্য চৰিত্ৰ পিউটাৰ আনড্ৰেইচ গ্ৰিনভ তেতিয়াও ভূমিষ্ঠ হোৱা নাই। মাকৰ পেটতে মহা আৰামেৰে বিচৰণ কৰি আছে। পিউটাৰৰ পিতৃ আছিল এজন পূৰ্বৰ সামৰিক বিষয়া। তেওঁ সিন্ধান্ত ললে তেওঁৰ পুত্ৰ সন্তানৰ জন্ম হলে এজন সামৰিক বিষয়াই হব। অকল সিদ্ধান্ত লোৱাই নহয় । সন্তান উপজাৰ আগতেই তেঁও ভৱিষ্যতৰ পুত্ৰ সন্তানক ৰুছ সৈন্যৰ চেমিয়ন'স্কি ৰেজিমেন্টৰ চাৰ্জেণ্ট হিচাপে নামভৰ্তি কৰালে।

পিউটাৰ আনড্ৰেইচ গ্ৰিনভৰ পিতৃৰ দৰে আমাৰ দেউতাইও মোৰ জন্মৰ আগেয়েই মই কটন কলেজত পঢ়াৰ সিন্ধান্ত লৈছিল নে নাই নাজানো, কিন্তু জ্ঞান হোৱাৰ দিন ধৰি কটন কলেজৰ গুণ আৰু গৰিমাৰ কাহিনী শুনি শুনি মই অতিষ্ঠ আৰু বিৰক্তহে হৈ পৰিছিলো। কটন কলেজৰ পুৰণি অসম আৰ্হিৰ ঘৰ কেইটাই মোক বিশেষে ৰেখাপাত কৰিব পৰা নাছিল।

পিচে কটন কলেজৰ প্ৰতি মোৰ এই বিৰক্তি আসক্তিলৈ পৰিণত হবলৈ বেছি সময় নালগিল । সেই কাহিনীও কম। তাৰ আগেয়ে অন্য এটা ঘটনাহে মনলৈ আহিছে।

বোধহয় সপ্তম শ্ৰেণীলৈ উঠিছো । মজলীয়া বৃত্তি পৰীক্ষাৰ সময়। পঢ়া সময়ত মাজে মাজে অনুসন্ধানত অহা আমাৰ মাৰ পুৰণি অভ্যাস। "কি লিখি আছ "বুলি অঙ্কৰ বহীখন টান মাৰি নি দেখিলে বৰপুত্ৰই পৰীক্ষাৰ সকলো দুঃচিন্তা বাদ দি হৃদয়ৰ সমস্ত আবেগেৰে ইতিমধ্যে জীৱনৰ প্ৰথমটো কবিতা লিখি সমাপ্ত কৰি পেলাইছে ।

আৰু অৱধাৰিত ভাবে জীৱনৰ প্ৰথম কবিতাটোৰ পুৰস্কাৰ হিচাপে পাইছিলো মাৰ হাতৰ মৃদু স্পৰ্শ। থেপেচকৈ শব্দ কৰি গালত ফৰফৰনি তুলি যোৱা পৰিচিত অনুভৱ এটাৰ স্পৰ্শ আছিল সেয়া।

জীৱনৰ প্ৰথম কবিতা । অপৈণ আৰু পেনপেনিয়া ছন্দ মিলাই লিখা উচ্ছাস ভৰা অনুভৱৰ প্ৰকাশ সেয়া। ইপিনে আমাৰ ঘৰত শুচিবায়ুগ্ৰস্থতাৰ প্ৰতি অত্যাধিক সংবেদনশীল মধ্যবিত্তীয় পৰিৱেশৰ পৰা দূৰদৰ্শনৰ চিত্ৰহাৰেই নহয়, বাপতি সাহোন ৰঙালী বিহুৱেও ৰেহাই নাপায়। তেনে পৰিৱেশত ডাঙৰ হোৱা বাৰৰ দেওনা পাৰ হোৱা পুত্ৰই পৰীক্ষাৰ সময়ত জীৱনৰ প্ৰথম প্ৰেমৰ কবিতা লিখি থাকিলে কোন মাকে বাৰু এচাট নলগাব !

সেইদিনা বোধহয় ভাগ্যদেৱী মোৰ প্ৰতি প্ৰসন্ন আছিল। মায়ে যদি কিবাপ্ৰকাৰে তেওঁৰ পুত্ৰৰ হৃদয়ত থৌকি বাথৌ লগাই কবিতাৰ উন্মেষ জগোৱা প্ৰেৰণাদায়ীজনীৰ বিন্দু মাত্ৰ ভু পালেহেঁতেন, মাথো এটা চৰত তেঁও নিঃসন্দেহ ক্ষান্ত নাথাকিলহেঁতেন , মই নিশ্চিত। শৈশৱতে মোৰ হৃদয় ব্যাকুল কৰি প্ৰেমৰ বিষাদ সিঁচি যোৱা সেই নায়িকাৰ পৰিচয়ো আছিল অনন্য।

ডাঙৰে চলোৱা হাম্বাৰ চাইকেলখনৰ তলৰ খোটালিৰ পৰা উন্নীত হৈ তেতিয়া দুপিয়াই দুপিয়াই ওপৰৰ খোটালিলৈ উঠিছোঁ । প্ৰথমে চাইকেলৰ হাফ পেডেল মাৰি মাৰি ফুল পেডেল মাৰো। হাজোৰ বিষ্ণুৰাম মেধিৰ ঘৰটো পাৰ হৈ মাধৱ মন্দিৰলৈ যোৱা পথটোৰ সোপিনে কেঁকুৰিটোতে চাইকেল মেৰামতি কৰা দোকান এখন। দোকানখনৰ মালিকজনৰ ভাল নামটো মনত নাই। বোধহয় তেওঁৰ অপোছাকী নামটো আছিল "ফেৰকা"। ক্ষীণাকায় মানুহজনৰ মুখত কাহানিও হাঁহি বা অন্যান্য মানৱীয় অনুভূতিৰ প্ৰকাশৰ আভাস দেখা পোৱা নাযায় । যেন তেওঁ আছিল মৃত আত্মাৰ জীৱন্ত শৰীৰ এটা । মানুহজনৰ বিষয়ে স্কুলীয়া বন্ধুসকলৰ পৰা কিছু মুখৰোচক কাহিনীও শুনিছিলো সেই সময়ত।

কোনে মানুহজনক সেই বিখ্যাত "ফেৰকা" নামটো দিছিল সেই তথ্য উদ্ধাৰিত নহ'ল। তেওঁ ন শিকাৰু চাইকেল আৰোহী সকলক ঘণ্টা হিচাপত চাইকেল ভাৰালৈ দিছিল। তেঁওৰ দোকানত এটা হেণ্ড পাম্প আছিল। এবাৰ চাইকেলৰ চকা ফুলাবলৈ তেওঁ চাৰিঅনা নে কিবা এটা লৈছিল। এই চাইকেলৰ দোকানতে মোৰ প্ৰথম প্ৰেমৰ নায়িকাৰ লগত দেখা। কৈশোৰৰ কোমল অন্তৰৰ কত বিচিত্ৰ অনুভূতি আৰু কল্পনাৰ নায়িকা হৈ পৰিছিল তেঁও। তেঁওৰ এবাৰ দৰ্শনৰ বাবে চাৰিঅনা এটা লৈ, অপ্ৰয়োজনত কিমানদিন "ফেৰকা"ৰ দোকানত হেণ্ড পাম্পৰ লিভাৰ টানিছো !

"ফেৰকা"ৰ দোকানত বিভিন্ন অলংকাৰেৰে বিভূষিত অনন্যা সুন্দৰী সেই মহিলাৰ সম্পূৰ্ণ অৱয়ৱৰ পোষ্টাৰ এখন দেখিছিলো। পিচলৈ জানিছিলো সেইখন আছিল "উৎসৱ" নামৰ বোলছবিখনত বসন্তসেনাৰ ভাও লোৱা হিন্দী বোলছবিৰ মোহময়ী অভিনেত্ৰী ৰেখা।

কি আছিল কৈশোৰৰ সেই ভালপোৱাত ! কল্পনাৰ সৰগৰ কোনো দেৱীৰ দৰে স্নিগ্ধতা আৰু কান্তিৰ সেই অপৰূপ শৰীৰ। সেই অনাবিল আকৰ্ষণত বুজা নুবুজা কত অনুভৱৰ সমাহাৰ। সেই প্ৰেম আছিল নিস্পাপ, নিস্কলসু । শৰীৰৰ অৱস্থিতিৰ উৰ্দ্ধত , কিযে এক পবিত্ৰ অনুভৱ। অনিৰ্বচনীয় বিষাদ এটাই বুকুত হাহাকাৰ তুলিছিল । ভয় এটাও পিছে আছিল। ভাল ল'ৰাৰ টেগ এটা লাগিছিল সৰুৰে পৰা। তেনে এটা ল'ৰাই, চাইকেলৰ দোকানৰ পোষ্টাৰ এখনৰ ছবি এখনৰ প্ৰেমত পৰাৰ কথা ভাল হবনে !

এই ভাল বেয়াৰ অন্তঃদ্বন্দই জীৱনত অনেকবোৰ চূণ বিচুৰ্ণ কৰিছে। Non conformist হোৱাৰ ইচ্ছা থাকিও, সাহসৰ অভাৱ বাৰে বাৰে অনুভৱ কৰিছিলোঁ। বোধহয় সেই সাহসৰ অভাৱেই জীৱনক এক পৰিশীলতা দিছিল, দিছিল শৃংখলাবোধ।

সেই মোহময়ী ৰেখাই আছিল মোৰ শৈশৱ কৈশোৰৰ প্ৰথম প্ৰেম। জীৱনৰ প্ৰথম কবিতাৰো নায়িকা। আজিও তেওঁক টিভিৰ পৰ্দাত দেখিলে কৈশোৰৰ সেই অনুভৱৰ কল্পনাবিলাসী হৈ পৰো ক্ষণিকৰ বাবে। ইয়াৰ পিছলৈ অনেক কবিতা লিখিলোঁ, স্কুল কলেজত পুৰস্কাৰ পালো, ৰেডিওত নিজৰ কবিতা পাঠ কৰিলোঁ। তথাপিও কম জীৱনৰ প্ৰথমটো কবিতা লিখাৰ মাদকতাৰ লগত একোৰে যেন তুলনা নহয়।

আকৌ কটন কলেজলৈ উভতি আহো। সেইদিনা দেউতাৰ লগত ৰিক্সাত কটনৰ সমুখৰ পথেৰে পানবজাৰলৈ গৈছো। পিছৰ ৰিক্সাখনত ভন্টি আৰু ভাইটিৰ লগত মা। কটন কলেজৰ মূখ্য প্ৰশাসনিক ভৱনটোৰ সমুখত দুজন ল'ৰা আৰু সুন্দৰী ছোৱালী এজনীয়ে কথা পাতি আছে। কিবা ধেমেলীয়া কথাই হব চাগে। এজনে হাঁহিত ৰব নোৱাৰি হাউলি পৰিছে। অন্যজন ল'ৰা আৰু ছোৱালীজনীয়েও হাঁহি ৰখাব পৰা নাই। শীতৰ আবেলিৰ স্মিত পোহৰ বিধৌত কি সুন্দৰ মুখাবয়ব তিনিওজনৰ। সেই মূহুৰ্তৰ সেই গোটেই দৃশ্যটো মোৰ মনত চিৰকাললৈ ফ্ৰিজ হৈ ৰ'ল।

" এবাৰ বাণী কাকতি...."। দেউতাই কিবা বাণী কান্ত কাকতিৰ কথা এটা কৈ গৈছিল। সেই সময়ত বাণীকান্ত কাকতিৰ কথা শুনাৰ কোনো ধৈৰ্য্য মোৰ নাছিল।

মেট্ৰিকত আশা কৰাৰ দৰে ষ্টেণ্ড নকৰি সমগ্ৰ পৰিয়ালক শোক সাগৰত বুৰাই থৈছিলো। দুখৰ সেই সাগৰত স্নান কৰা নাছিলো মাথো মই নিজে। স্বপ্নৰ কটনত ভৱিষ্যতৰ এক অবুজ টান অনুভৱ কৰিছিলো। ওচৰ চুবুৰীয়াই মোৰ মন ভাল লগাবলৈ ভাত খোৱাৰ নিমন্ত্ৰণ দিয়ে। নিমন্ত্ৰণ ৰক্ষা কৰাৰ আগেয়ে মায়ে সকিয়াই " অলপ দুখ কৰি থাকিবি মানুহৰ ঘৰত। ছাগলৰ দৰে হাঁহি হাঁহি চেলবেলাই নাথাকিবি। তোৰ মন বেয়া বুলিহে তেওঁলোকে আজি আমাক নিমন্ত্ৰণ দিছে!"

কটনৰ মজিয়া গচকাৰ সময়ত জীৱনৰ পোন্ধৰটা বসন্ত পাৰ হৈছিলহে। কৈশোৰৰ দুটা বছৰনো কি ! ধুমুহাৰ দৰে পাৰ হৈ যায় ফিজিক্স গেলেৰীৰ পৰা বায়লজীৰ শ্ৰেণীকোঠালৈ দৌৰোতে দৌৰোতে!

আচলতে, জীৱনৰ কোনো মহৎ উদ্দ্যেশ্য লৈ ১৯৯০ ৰ পোন্ধৰ আগষ্টৰ দিনা মই কটনলৈ অহাই নাছিলোঁ।১৯৯০ ৰ কটন কলেজ মানেই যেন মোৰ বাবে সেই মনোকোঠাত স্থিৰ হৈ ৰৈ থকা সেইখন আলোকচিত্ৰৰ দুৰ্বাৰ আকৰ্ষণ। যৌৱনৰ উচ্চাস, আশা, বাধাহীন জীৱন জিজ্ঞাসাৰ পাৰভঙা উৰ্মিমালাৰ কটন কলেজ । সেই ছবিখনৰ মায়াই মোক যেন কটনলৈ টানিছিল।

১৯৮৭ ৰ ডিচেম্বৰ মাহত কটন কলেজৰ দুৱাৰমুখত দেখা ৰূপকথাৰ দৰে সুন্দৰ সেই তিনিখন মুখত এতিয়া চাগে লাহে লাহে আবেলি নামিছে । নায়কোচিত চেহেৰাৰ সুদৰ্শন সেই যুৱকৰ তালুত চাগে বিচাৰিলে আজি এডাল চুলিও পোৱা নাযায় । সুন্দৰী সেই যুৱতীৰ চঞ্চল নয়নযুগলত আজি চাগে ডাঠ মোটা ফ্ৰেমৰ চশমা ! এসময়ৰ ঋজু তন্বি শৰীৰত সুখবোৰে থোপা থোপে ওলমি পৰিছে।

জীৱন মানেই কত কিমান কাহিনী, অযুত স্মৃতিৰ উজনি নামনি সোঁত। পঞ্চম দশকলৈ ধাৱমান হোৱা প্ৰৌঢ় হৃদয়টো ক্ষণিকৰ বাবে কৈশোৰ যৌৱনৰ উত্তাপে ৰঙাই যোৱাকৈ আজিও সগৌৰৱে ঠিয় হৈ আছে কটন কলেজ। তাৰেই স্মৃতিচাৰনে কত জনক দিছে জীৱনৰ সঞ্জীৱনী , পোৱা নোপোৱাৰ যেন এক আলিখিত দলিল।

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

এৰি অহা দিনবোৰ

আকৌ দূৰ্গাপুৰৰ সময়খিনিলৈ উভতি আহিছোঁ ।বাইশত ভৰি দিয়া তজবজীয়া দুৰন্ত যুৱক । ইঞ্জিনিয়াৰিং পাছ কৰাৰ পিছত জীৱনৰ প্ৰথম চাকৰি। বোকাৰোত প্ৰাৰম্ভিক প্ৰশিক্ষণৰ পিছত দূৰ্গাপুৰলৈ বদলি হৈছোঁ।

সূৰ্য্যৰ পোহৰত জিকমিকাই থকা বৰ্তমানৰ তালুখনত তেতিয়া বতাহত ঢৌ খেলা কিচকিচিয়া ঘন কলা চুলি একোচা । স্কুল কলেজৰ সময়ৰ পৰাই সাজ পাৰ পৰিপাটিকৈ পিন্ধাৰ অভ্যাস এটা আছিলেই। মাথোঁ হাতত ধনবিত বিশেষ নাছিল তেতিয়া। চাকৰিৰ পিছত সেই সমস্যাটো কিছু শাম কাটিছিল । মনৰ ভিতৰত ফুৰফুৰীয়া আনন্দৰ ভাৱ এটা সকলো সময়তে লাগি থাকেই।

ফুৰফুৰীয়া এই অনুভৱটো পিচে এতিয়াও আছে। বয়সৰ লগে লগে প্ৰাবল্যৰ হয়তো কিছু উত্থান পতন হৈছে। মোৰ সোঁৱৰণীত লিখিছে " জাতক হৰ্ষ বদনৰ হয় । অথ মাস ফল।" সোঁৱৰণীৰ এইখিনি কথা কিন্তু ফলিয়াইছে। ফাগুন মাহত মোৰ জন্ম। ফাগুন মানেই এজাক চঞ্চল পচোৱা । সেইবাবেই চাগে পচোৱা এচাটিয়ে চিত্ত চঞ্চল কৰে, দূৰ দূৰণিৰ অন্তহীন আহ্বানত আজিও বিহ্বল হওঁ ।

হেলমেটটো মুৰত লগাই কাৰখানাৰ ভিতৰত কাম চাবলৈ যাও। পুৰণি মেচিন এটাই প্ৰায়ে দিগদাৰি কৰে। সেইবাবেই প্ৰতিদিনে এপাক মাৰি কাম কাজ ঠিকে আছেনে চাই অহাৰ তিৱাৰী ছাৰৰ কাঢ়া নিৰ্দেশ আছিল মোৰ ওপৰত। দুপৰীয়া সময়ত, মেচিনটোৰ ওচৰৰ ঠাণ্ডা ঠাইখিনিতে কেইজনীমান মহিলা বনুৱাই বিশ্ৰাম কৰে। প্ৰথমে বৰকৈ মন কৰা নাছিলো। পিচে লাহে লাহে মন কৰিলোঁ, মই আহিলেই যেন মানুহ কেইজনীৰ মাজত এক উত্তেজনা আৰম্ভ হয়! আঁৰ চকুৰে লক্ষ্য কৰিলোঁ, বয়সীয়াল মানুহকেইজনীৰ মাজত এজনী গাভৰু ছোৱালী এজনী। ঢালাইৰ শিল বালি অনা কামত নিয়োজিত , মলিয়ন কাপোৰৰ মাজতো জিলিকি থকা উজ্জল মুখৰ ছোৱালী জনী। মই মেচিনটো পৰীক্ষা কৰিবলৈ আহিলেই সেই ছোৱালীজনীক অন্য মহিলাকেইজনীয়ে চকুৰে, কিলাকুটিৰে ঢকিয়াই ইংগিত দিয়ে " চোৱা, চোৱা আহিছে।"

হয়, এখন সুন্দৰ উপন্যাসৰ আৰম্ভনি হব পাৰিলেহেঁতেন গোটেই ঘটনাটো। জাতি কুল, সংস্কাৰ, সামাজিক, অৰ্থনৈতিক বৈষম্য... সকলো ওফৰাই প্ৰেমৰ বিজয় নিচান উৰোৱা বোলছবি এখনৰ কাহিনীৰ নায়ক হব পাৰিলোহেঁতেন মই নিজেই।

সপোন দেখাত কোনে কাক বাধা দিব ! দৰিদ্ৰতা আৰু জীৱনৰ কঠোৰতাই কৰ্ষণ কৰা সেই গাভৰুৰ মনত ক্ষণিকৰ বাবে মোৰ অৱস্থিতিয়ে যদি বাস্তৱৰ পৃথিৱীখনক পাহৰি স্বপ্নৰ পৃথিৱী এখনৰ আনন্দ অকণ দিছিল, ক'তনো পৃথিৱীত হাঁহাকাৰ হলহেঁতেন। পিচে মই ইমান আদৰ্শবাদীও নাছিলোঁ। সাহসী পিচে আজিও নহয়। সমাজৰ প্ৰতি আজিও ঢেৰ ভয় । মোৰ বাবে অসহ্যকৰ হৈ উঠিছিল মানুহকেইজনীৰ সেই নিৰ্দোষ ধেমালি। তাতে দূৰ্গাপুৰ ষ্টিল কোম্পানীৰ নতুন অভিযন্তাৰ ভেম এটাও আছিল বোধহয়। অনেকৰ প্ৰশ্ৰয় আৰু অভিজাত অনুৰাগৰ কোমল ইংগিতে নিজক লৈ অহং ভাৱ এটাও জগাই তুলিছিল।

সেইদিনাও ছোৱালীজনী সেইখিনি ঠাইতে জিৰণি লৈ আছিল। লগত এজনী বয়সীয়াল সংগী। মই অহাৰ বাবেই কিজানি, তাই গীত এটা গাবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল ... ইয়ে ৰাতে, ইয়ে মৌচম .. নদী কা কিনাৰা...। জুলাই মাহৰ অসহ্য গৰম তেতিয়া । ষ্টিল ইউনিটৰ বিভিন্ন আসুৰিক মেচিনৰ কৰ্কশ ধাতৱ শব্দৰ মাজতে চোকা কাড় এডালৰ দৰে ঠহৰকৈ কানত পৰা সেই গীত শুনি থকাৰ ধৈৰ্য্য নাছিল মোৰ। লগে লগে আঁতৰি আহিলো।

সেইদিনাৰ পৰা মেচিনটোৰ ওচৰলৈ যোৱাই বাদ দিলোঁ। বাদ দিয়া মানে, সেই মুৱাই নহও। ছোৱালীজনীৰ গীতটোৱে মোক ভালকৈয়ে ভয় খুৱালে। সুন্দৰী অপ্সৰাৰ ৰূপ লাবণ্যত কত ঋষি মহৰ্ষিৰ ধ্যান ভংগ হোৱাৰ কাহিনী পঢ়িছোঁ। অপ্সৰা নহলেও, কত মানৱীৰ ৰূপৰ যাদুত নিজেই দগ্ধ হৈছোঁ কতবাৰ হিচাপ নাই। এইবাৰ চাগে ঘটনা ওলোটা হব। ভয়তে মেচিন চাবলৈ অহা একেবাৰে বন্ধ কৰি দিলোঁ। এনেকৈয়ে দুমাহ মান চলিল। এদিন মেচিন হঠাৎ বন্ধ হল। একেবাৰে ওপৰৰ পৰা আমাৰ বচলৈ ফোন আহিল। তিৱাৰী চাৰে মোক মাতি আনি সুধিলে " বেটা, যোৱাকালিৰ তুমি লিখি অনা মেচিনৰ পাৰামিটাৰ কেইটা লৈ আনা । কেনেকৈ মেচিন বন্ধ হল, বুজিব লাগিব।" মই কেনেকৈ কও, ছোৱালী এজনীৰ ভয়ত দুমাহ মই সেইমুৱাই হোৱা নাই। চাৰে সেইদিনা চুইহে নিকিলালে মোক।

***********************
বেচেলৰ হৈ থাকিলেও অসমীয়া মানুহে টকা পইচা বচোৱাৰ নামত কৃপণহৈ থাকিব নোৱাৰে। দূৰ্গাপুৰত মই তেতিয়া অফিচাৰ চামাৰিৰ পৰা কোৱাৰ্টাৰত উঠিছো। লাহে লাহে টিভি, ফ্ৰিজ, ৱাচিং মেচিন, মিউজিক চিষ্টেম, বিচনা, চকী, পঢ়া আৰু খোৱা মেজ আদিৰে এখন সম্পূৰ্ণ ঘৰ হৈছে। মাথো, থাকো অকলে। ৰান্ধনি ঘৰ চম্ভালে সহদেৱ নামৰ এজনে। সিয়েই ঘৰ চফা কৰাকৈ ছোৱালী এজনীও আনি দিছিল। নতুনকৈ বিয়া হোৱা একেবাৰে কম বয়সৰ ছোৱালী। শৰীৰৰ ওজনৰ ভাৰ সহিব নোৱাৰা দেহ, শুকান চকু মুখ। বাপেকে ৰিক্সা চলায়। গিৰিয়েকে হাজিৰা কাম কৰে, মিস্ত্ৰীৰ সহায়ক। মোৰ লগত দেখা সাক্ষাত নহয়েই। মই অফিচত থকা সময়তে ঘৰৰ কাম কৰি ওলাই যায়। দৰমহাখিনি ওচৰৰ বৌ এজনীক দি থওঁ। ৰবিবাৰ মোৰ সাপ্তাহিক ছুটিৰ দিন। সেইদিনা ৰান্ধনী আৰু কাম কৰা ছোৱালীজনীকো ছুটি দিওঁ। ৰবিবাৰে প্ৰায়েই লগৰ এজন মোৰ কোৱাৰ্টাৰলৈ আহে। বাহিৰলৈ ওলাই নগলে, সেইদিনা আমি দুপৰীয়াৰ ভাতসাঁজ নিজে বনাও। মই সহায়কাৰী। পাচলি কুটি দিওঁ, ভাল লগা গান মিউজিক চিষ্টেমত লগাই দিওঁ, তেওঁৰ মন মেজাজ ভালে ৰাখিবলৈ খুহুতীয়া কথা কওঁ । ৰন্ধা বঢ়া আগেয়েও ভাল নাপাইছিলো, আজিও নকৰোঁ।

এবাৰ মোৰ লগত কেইদিনমান থকাকৈ মা আহিছিল। মা অহাৰ সময়তহে মোৰ ঘৰত কাম কৰা ছোৱালীজনীৰ বিষয়ে কিছু জানিব পৰিলোঁ। চৈধ্য নে পোন্ধৰ বছৰ বয়সতে বিয়া হৈ মাক হোৱা ছোৱালী। দিন হাজিৰা কৰা গিৰিয়েকৰ ৰাতি ৰাতি অসহনীয় অত্যাচাৰ। দিনটোৰ কষ্টৰ পিছত, এটুপি ধৰি সেইখিনি মাৰ পিট বোধহয় তাৰ অধিকাৰ বুলিয়েই ভাবিছিল। তাৰ সেই মৰমবোৰ হেনো তাইৰ হাত, মুখ, পিঠিত ৰঙচুৱা হৈ গোট মাৰিছিল।

মা যোৱাৰ কেইমাহমানৰ পিছত তাই এদিন হঠাৎ কামলৈ অহা বন্ধ কৰিছিল। পাবলগীয়া দৰমহাৰ টকা কেইটা নিবলৈ এদিন তাইৰ বাপেক আহিছিল। " তাই আমাৰ নাক কান কাটিলে ছাৰ। মান সন্মান সকলো শেষ কৰিলে।"

এবছৰীয়া ল'ৰাটোক লৈ তাই এদিন গিৰিয়েকক এৰি অন্য কাৰোবাৰ লগত নিৰুদ্দেশ হৈ গৈছিল।

**********************
তেতিয়ালৈ জীৱনৰ কেইবাটাও বসন্ত পাৰ হৈ আদহীয়া মানুহ মই। জীৱনৰ অভিজ্ঞতাই ঠায়ে ঠায়ে এডাল দুডাল চুলিত শুকুলা বোল সানিছে । ডাঙৰ ল'ৰা হৃষি আমাৰ জীৱনলৈ আহিছে । ভাগ্যদেৱী বোধহয় মোৰ ওপৰত প্ৰসন্ন হৈছিল। কাৰণ কপালখনৰ অবয়ৱ বাঢ়ি বাঢ়ি প্ৰায় ব্ৰহ্মতালু চুইছিল ।

দূৰ্গাপুৰ এৰি তেল কোম্পানীৰ চাকৰিত সোমোৱাও ভালেমান সময় হল। কোম্পানীৰ প্ৰজেক্টৰ কামত ঘনাই ডিগবৈ দিল্লী অহা যোৱা হৈ থাকে। সেইবাৰ থাকিছিলো দিল্লীৰ কোম্পানীৰ অতিথিশালা এটাত। দুটা নে তিনিটা কোঠালীৰ সৰু অতিথিশালা, কিন্তু সুবিধাজনক। আগেয়ে থকা নাই। খোৱা লোৱা ভাল।

ৰাতিৰ আহাৰ খোৱাৰ সময়ত পৰ্দাৰ ফাঁকেৰে দেখিলোঁ খোৱা বনাই থকা মানুহজনীয়ে মাজে মাজে মোলৈ জুমি থাকে। দুবাৰমান চকুৱে চকুৱে পৰিল। অলপ অপ্ৰস্তুত হলো। মানুহজনীয়ে যেন মোক কিবা এটা সুধিব বিচাৰিছে। চিনাকি চিনাকি লাগিছে। দিল্লী মহানগৰৰ অতিথিশালাৰ ৰান্ধনী ক'তনো চিনাকি ওলাব ! খাই বৈ নিজৰ কোঠালৈ আহি লেপটপত বহিলো। ৰাতিপুৱাই ডিব্ৰুগড়লৈ বিমান ধৰিব লাগিব। ৰিছিপশ্যনৰ মানুহজনক ছয় বজাত উঠাই দিয়াৰ নিৰ্দেশ দি শুই পৰিলোঁ।

ৰাতিপুৱা ব্ৰেকফাষ্ট খাই থকাৰ সময়ত ৰিছিপশ্যনৰ মানুহজন সোমাই আহিল।

" ছাৰ, আপুনি এসময়ত দূৰ্গাপুৰত আছিল নেকি ? মোৰ মানুহজনীয়ে আপোনাক চিনি পায়।"

ৰান্ধনিঘৰৰ পৰা পৰ্দাঠেলি মানুহজনীও ওলাই আহিল। দূৰ্গাপুৰত মোৰ ঘৰত কাম কৰা, গিৰিয়েকৰ মৰমত হাত, বুকু, পিঠিত টেমুনা বন্ধা, বাপেকৰ নাক কটাই এবছৰীয়া পুতেকৰ সৈতে পলাই যোৱা সেই ছোৱালীজনী। একালৰ দেহৰ ভৰ সহিব নোৱাৰা চেহেৰাৰ ঠাইত জীৱনৰ পৰিতৃপ্তিয়ে দিয়া আশা আৰু সুখৰ সাহস আৰু প্ৰত্যয়ৰ পোন শৰীৰ।

সুধিলো, "এইজন মানুহৰ লগতেই তুমি এদিন নোহোৱা হৈছিলা নেকি ?"

মানুহজনীয়ে মুখেৰে কোনো উত্তৰ দিয়া নাছিল। এমুঠি লজ্জা বিয়পি পৰা তেঁওৰ চকু, মুখৰ অভিব্যক্তি আছিল মৌণ উত্তৰ।

ভাল হওক বুলি শুভেচ্ছা জনাই গুচি আহিলো। মানুহজনী আকৌ ভিতৰলৈ সোমাই গল। হাতত টোপোলা এটা। " ছাৰ, কেইখনমান পুৰি, ভাজি আৰু আপুনি ভাল পোৱা ধৰণে অমলেট বান্ধি দিছোঁ। ভোক লাগিলে খাই লব।"
" সহদেৱ কাকু আমাকে বলত, আমলেট খেতে আপনাৰ কতটা পছন্দ ছিল।"

কি বিচিত্ৰ জীৱন ! পুৰি ভাজিৰ সেই সামান্য টোপোলাটোও সেইদিনা অসামান্য হৈ পৰিছিল মোৰ বাবে । কত মানুহৰ এই নিৰ্ভেজাল মৰম আৰু সহায়ে জীৱনত কতবাৰ ধন্য কৰিছে! দিছে সাৰ্থকতাৰ অনিৰ্বচনীয় অনুভৱ ।

জীৱনত পাবলৈ আৰুনো আছে কি! You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

ছুটিৰ দিনৰ চিন্তা

দেওবাৰৰ ৰাতিপুৱাই বন্ধুৰ ফোন আহিল।

"আমাৰ লাহে লাহে বয়স হৈছে , বুজিছা। অৱসৰ লবলৈ এতিয়া হাতত 12-13 বছৰহে আছে। আমি কেইজনমানে কি ভাবিছো, একেলগে মনে মিলা 20-25 জন বন্ধুৱে যদি একেলগে কোনো এটা চচাইটিত ঘৰ লও , একেলগে অৱসৰৰ পিছত থাকিবলৈ কম আনন্দৰ হবনে!"

ছিৰিয়াছ কথাখিনি কোৱাৰ পিছত , বন্ধুৱে আমি 20-25 জনে একেলগে থাকিলে কি কি কৰিম, সেই  কথাখিনিও যোগ দি ফোনটো থৈ দিলে।

জীৱনৰ এনে এটা স্তৰত ৰৈ আছো, সামাজিক সম্ভ্ৰম আৰু গাম্ভীৰ্য্যতা বৰ্তাই ৰখা বৰ জৰুৰী। কিন্তু চেঙেলীয়া মনটোৰ কিছু অংশ এতিয়াও চুকে কোনে লুকাই আছে।   কেইজনমান সৰহকৈ, পৰিয়াল নোহোৱাকৈ লগ হলে , এতিয়াও সেই চেঙেলীয়া ৰূপটোৰ প্ৰকাশ পায়। ত্ৰিশ বছৰ আগত আপোনাৰ হৃদয়ত থৌকি বাথৌ লগোৱা মুখখন হয়তো জীৱনৰ ব্যস্ততাত পাহৰি গৈছিল। এইকেইজনে আকৌ এবাৰ  মনত পেলাই দিব কলেজীয়া দিনত সেইজনীৰ পিছত লাগোতে হোৱা আমোদজনক দুৰ্গতিবোৰ। অত্যন্ত কাঢ়া আৰু ছিৰিয়াছ বুলি নাম থকা আজিৰ  বিষয়াজনো বন্ধু সকলৰ আগত কলেজীয়া দিনৰ  নামটোৰেহে পৰিচিত হয়। (মোৰ কলেজত কি নাম আছিল ৰাজহুৱাকৈ নুসুধিব দেই।)

বন্ধুৰ প্ৰস্তাৱটো অনেক ভাবি চিন্তি মই কিন্তু না কৰিলোঁ।

জীৱনত সুখ আৰু দুখৰ সমষ্টি একেই থাকে। এটা বৃত্তৰ পৰিধিৰ পৰা বৃত্তৰ কেন্দ্ৰলৈ টনা   কোণবোৰৰ সমষ্টি সদায় ৩৬০ ডিগ্ৰীয়েই হব।  দহ হওঁক, এশ হওঁক, হাজাৰটা কোণ হওঁক, সমষ্টিৰ পৰিৱৰ্তন নহয়।

শেষ জীৱনত একেলগে থাকিবলৈ আহি, সেইখন ঠাইতে আপোন বন্ধুবোৰক এজন এজনকৈ  আঁতৰি যোৱাৰ দুখবোৰ সহি থাকিবলৈ শেষৰ কেইজন বন্ধুৰ কলিজা কিমান ডাঠ হব লাগিব ! সহনীয় হবনে সেইখন ঠাইৰ পাৰ্কৰ বেঞ্চ কেইখন, আড্ডাৰ ঠাইবোৰ, ঘাঁহনিবোৰ, মানুহবোৰ। তাতকৈ ভৌগলিক দূৰত্বই বোধহয় জীৱনৰ নিৰ্মম বাস্তৱক অনেকগুণে সহনীয় কৰি তুলিব। নাই, নাই ... কলেজৰ বন্ধুসকলৰ লগত একেলগে  নাথাকো। মাজে মাজে লগ হোৱাই সঠিক হব।

##########

প্ৰথম দৃষ্টিত আমি যি দেখো, গভীৰভাবে অনুধাৱন কৰিলে তাৰ বিপৰীত চিত্ৰ এখন দেখো। দেশ চলোৱাৰ দৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ কাম কৰা মানুহৰ অনেক কাম অতি দূৰদৰ্শী হব লাগিব। তেঁওলোকে সাময়িক গণ উত্তেজনাৰ পৰা আঁতৰি সিদ্ধান্ত লব লাগিব ।   আজিৰ সো আৰু বাওঁপন্থী সকলৰ মুখত সততে শুনি থকা কিছু কথা ফহিয়াই চাও আহক।

আজিৰ Times of India ত পঢ়িলো পাকিস্থানৰ বিত্তমন্ত্ৰীয়ে দেশখনক সতৰ্ক কৰি দিছে অহা তিনিমাহৰ কঠিন সময়ৰ বাবে সাজু থাকিবলৈ । দেশখন বৰ্তমান ভয়াবহ আৰ্থিক নাটনিৰ সন্মুখীন হৈছে। শত্ৰুদেশ হিচাপে মই কি চিন্তা কৰিম ! তেওঁলোকৰ অৱস্থা আৰু বেয়া হওক, দুৰ্ভিক্ষ লাগক, মৰি হাজি সকলো শেষ হওক। ভাৰত চৰকাৰেও পাৰিলে , এওঁলোকক সেই দিশলৈ ঠেলি দিয়ক।

এখন চুবুৰীয়া দেশ, ইমান আৰ্থিক অভাৱৰ মাজত থাকিলে আমি শান্তিত থাকিব পাৰিমনে! সেই অস্থিৰ অৱস্থাই আহি আমাকো চুই নাযাবনে ! চুবুৰীয়া আৰ্থিক আৰু সামাজিকভাৱে সবল হলেহে, নিজেও শান্তিত থাকিব পাৰিম। মই নিশ্চিত, বৰ্তমানৰ ভাৰত চৰকাৰেও অনেকৰ আপত্তিস্বত্বেও একেই চিন্তা কৰিব। ৭১ত সুবিধা পাইও বোধহয় ইন্দিৰা গান্ধীয়ে পাকিস্থানৰ প্ৰতি কিছু নৰম হোৱাৰ কাৰন আছিল সেয়াই।

########

দেশৰ অনেক মানুহৰ মুখত শুনিবলৈ পাওঁ, হিন্দুসকল একত্ৰিত হব নোৱাৰে, তেওঁলোকৰ বিৰুদ্ধে ধৰ্মীয় অন্যায় হলেও , তেওঁলোক উত্তেজিত নহয়, তেওঁলোক নিৰুদ্বেগ। ইয়াৰ বিপৰীতে অন্য ধৰ্মৰ উপাসনাস্থলীতে তথাকথিত ধাৰ্মিক লোকজনে যি কয়, তাক আখৰে আখৰে পালন কৰাৰ সিদ্ধান্ত হয়।

কথাখিনি মিছা নহয়।

কিন্তু হিন্দু সকলৰ এই স্বভাৱটোৰ বাবেই ভাৰতত হিন্দুধৰ্ম এটা সময়ত ৰক্ষা পৰিছিল।

পৃথিবীৰ ইতিহাসত , যি দেশলৈ ইছলামৰ ৰাজত্ব বা প্ৰসাৰ হৈছে, সেই দেশবোৰ সম্পূৰ্ণভাবে ইছলামিক দেশলৈ ৰূপান্তৰিত   হৈছে। আজিৰ ভাৰতবৰ্ষ সেইবাবেই অনেক ইছলামিক মৌলবাদীৰ বাবে এক unfinished agenda। এইটো unfinished agenda হৈ ৰৈ যোৱাৰ ঘাই কাৰণ কিন্তু দুটা।

প্ৰথম কাৰণ হৈছে, মাথোঁ ৰজা বা মুধাফটা লোক কেইজনক ধৰ্মান্তৰিত কৰিলেই অন্যান্য সকলৰ ধৰ্মান্তকৰন হোৱাৰ প্ৰথা ভাৰতত হিন্দু সকলৰ মাজত নাই। ৰজাৰ কথাও অনুচিত হলে নুশুনাৰ ব্যক্তিগত অধিকাৰ হিন্দুসকলে ধৰ্মৰ পৰাই শিকিছে। অবাধ ব্যক্তিগত স্বাধীনতাও আছিল ভাৰতত ইছলামিক প্ৰসাৰৰ প্ৰধান বাধা।

বৌদ্ধ আৰু জৈন ধৰ্মৰ প্ৰসাৰে ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু বৌদ্ধিক জগতখনক চহকী কৰিছিল, কিন্তু তেঁওলোকৰ অপ্ৰাকৃতিক দৰ্শনে সমাজব্যবস্থাক দুৰ্বল কৰিছিল। জ্ঞান, বিজ্ঞানৰ দিশত চহকী হৈও দুৰ্বল মধ্যযুগীয় ভাৰতবৰ্ষৰ  পৰিণতি হৈছিল জ্ঞান বিজ্ঞানৰ ভাণ্ডাৰ নালন্দা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পতন।

বৰ্তমানৰ ভাৰতত মোগলসকলৰ দুৰ্দিন। কংগ্ৰেছ চৰকাৰৰ ভাৰতত যেন ভাৰতবৰ্ষ মানেই মাথোঁ মোগলযুগ। বুৰঞ্জীৰ পৃষ্ঠাৰ পৰা অন্যান্যলৈ এনে মোগলপ্ৰীতিৰ বিৰোধ কৰিলেও, এটা কথা মানি লব  লাগিব, শক্তিশালী মোগল সাম্ৰাজ্যৰ অবিহনে বৰ্তমানৰ ভাৰতত হিন্দু সকলৰ অধিকাংশ ইছলাম ধৰ্মীত পৰিণত হৈ পৰিলহেঁতেন। টাইমুৰৰ দৰে অলেখৰ আক্ৰমণত বিধ্বস্ত হৈ পৰিলহেঁতেন হিন্দু সমাজ। শক্তিশালী মোগলসকলে ভাৰতক এক সুস্থিৰতা দিছিল।  ধৰ্মতকৈও ৰাজনৈতিক ক্ষমতাৰ বিস্তাৰ আছিল তেঁওলোকৰ প্ৰধান লক্ষ্য। বাবৰৰ পৰা ঔৰংজেৱলৈ প্ৰায় ২২৫ বছৰ , ভাৰতক সম্পূৰ্ণভাৱে ইছলামিককৰণ নহলেও , যিখিনি আছে, সেইখিনিৰ অধিকাংশ বোধহয় মোগলে বিচাৰিলে বৰ্তি নাথাকিলহেঁতেন। উদাহৰস্বৰূপে কাশ্মীৰলৈ উনুকিয়াব পাৰি।

##########

অসমৰ সমাজ জীৱনলৈ শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰৰ অৱদান অনস্বীকাৰ্য্য। তেওঁ ইতিহাসৰ শ্ৰেষ্ঠতম অসমীয়া। সাহিত্য, সংস্কৃতি, গীত, নাট, ধৰ্ম কি দিয়া নাই গুৰুজনাই।

ৰুদ্ৰ সিংহৰ ৰাজত্বকালৰ শেষৰপিনে অসমৰ জনসংখ্যা আছিল প্ৰায় ২৫ লাখ। নদনবদন দেশ।  অসমলৈ ইংৰাজৰ আগমণৰ সময়ত , সেই জনসংখ্যা হৈছিল প্ৰায় ৬ লাখ। হাবিয়ে , জঙ্ঘলে প্ৰাণৰ ভয়ত জীৱটো কোনোমতে বৰ্তাই ৰখা সেইখিনি সংশয়পূৰ্ণ সময়ৰ পৰা অসমীয়া জাতিয়ে আৰু কাহানিও আত্মবিশ্বাস ঘুৰাই নাপালে। আহোমৰ প্ৰধান শক্তি পাইক প্ৰথাই এদিন lশেষ কৰিছিল আহোম ৰাজত্বক । যি অসমীয়াই এদিন ভূপতিত কৰিছিল মোগল আৰু ৰাজপুতৰ অহংকাৰ, ৰোধ কৰিছিল নালন্দাৰ বিনাশকাৰী বাখতিয়াৰক, তেওঁলোকৰ মনস্তত্ত্বত স্থায়ী প্ৰভাৱ পৰিছিল সেই সময়খিনিৰ।

ছশ বছৰীয়া আহোমৰাজবংশৰ শক্তি অকল পাইক প্ৰথাই নাছিল। ইতিহাসৰ অধ্যয়ন আৰু লোকপিয়ল আছিল তেঁওলোকৰ অন্যতম শক্তি।

ৰুদ্ৰ সিংহ স্বৰ্গগামী হোৱা সময়ৰ (১৭১৪)  ২৫ লাখ শক্তিশালী অসমীয়াই আজি বাংলাদেশীলৈ   অসমক উন্মুক্ত কৰি দিলেহেঁতেননে ! ইয়াৰ ঘাই কাৰণেই বা কি, ফহিয়াই চাবলৈ ইতিহাসৰ পৃষ্ঠাই পৃষ্ঠাই সমল বিচাৰিব লাগিব। ইতিহাসে কয়, সাহিত্য সংস্কৃতিৰ শীৰ্ষত আৰোহণ কৰি যি জাতিয়ে তৰোৱালখন পাহৰি যায়, তেওঁলোকক সংস্কৃতিয়ে ৰক্ষা কৰিব নোৱাৰে কাহানিও।

ইতিহাসৰ শ্ৰেষ্ঠতম  চৰিত্ৰবোৰৰো সময় সদায় একে নাযায়। ইতিহাস বৰ নিষ্ঠুৰ। আজিৰ জাতিৰ পিতা হিচাপে পুজনীয়জনৰ অহাকালি কি হয়, কোনে জানে !

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

সময়ৰ সকীয়নি

দিল্লী বিমান বন্দৰৰ অটোমেটিক ৱাকৱেৰ ওপৰেৰে চুটকেচটো চোচোৰাই কোবাকোবিকৈ টেক্সি ষ্টেণ্ডলৈ খোজ দিছো। সন্ধিয়াৰ এই সময়খিনিত দিল্লীৰ পথত ট্রেফিক ভাঙি ভাঙি ঘৰ পাবলৈ বোধহয় ডেৰঘণ্টাৰ ওপৰত সময় লাগিব।তথাপিও ঘৰলৈ উভতিছো, আনন্দত ভৰি আছে মন।

হঠাৎ ভাব হ'ল ক'ৰ পৰানো উভতি আহি দিল্লী পাইছো মনত পৰা নাই। মনত পেলাবলৈ চেষ্টা কৰি কৰি এয়াৰপৰ্টৰ দোকান এখনতে ল'ৰা দুটাৰ বাবে কিবা এটা কিনি লওঁ বুলি সোমাই গ'লো। দোকানখনত দেখিলো ডাঙৰ ডাঙৰকৈ লিখা আছে Happy New Year 2036 ।

2036 !! এয়া আকৌ কি কথা ! চেলচমেনজনক সুধিলো 2021 তে তোমালোকে 2036 ৰ নতুন বছৰ উদযাপন কৰি পেলালা !

অবাক, বিস্ফোৰিত নয়নেৰে সি মোৰ পিনে চাই থাকিল কিছু সময়। যেন কোনো অৰ্বাচীন গ্ৰহৰ বাসিন্দা এজনকহে সন্মুখত দেখিছে !

" ছাৰ, 2036 ত 2036 হে উদযাপন কৰিম । "

এইবাৰ মোৰ অবাক হোৱাৰ পাল। এওঁ মোৰ লগত ধেমালি কৰিছে নেকি ! ওচৰৰ অন্য এজন গ্ৰাহকক সুধিলোঁ - "ডাঙৰীয়া, এতিয়া কোনটো চন চলি আছে কব নেকি ?"

" তবিয়াতটো ঠিক হাই আপকা' .... য়ে 2036 হায় ভাই ।"

আচৰিত !!

হাতৰ মোবাইলটোত অনলাইন কেলেণ্ডাৰখন খুলি চালো - সঁচাকৈয়ে এয়া 2036 !

আশ্চৰ্য্যৰে ভাৰাক্ৰান্ত শৰীৰটো এয়াৰপৰ্টৰ চকী এখনতে এৰি দিলো। 2021 ৰ কথাহে মোৰ মনত আছে। যোৱা 15 বছৰ মই তেনেহলে ক'ত আছিলোঁ, কি কৰিলোঁ ! ৰিপ ভেন উইংকলৰ দৰে কৰবাত সুদীৰ্ঘ 15 বছৰ শুই থাকিলোঁ নেকি ! নাই , একোৱেই মনত নপৰে।

15 বছৰ বৰ দীঘলীয়া সময়। মই এৰি থৈ যোৱাৰ সময়ত ডাঙৰ ল'ৰাৰ বয়স আছিল 16। তাক ইঞ্জিনিয়াৰিংৰ কোচিং ক্লাছত নাম লগাই দিছিলো। মাকে তাক অকলে নেৰে দিল্লীত। কৰবাত সি হেৰাই যোৱাৰ ভয় । মই কওঁ তাৰ বয়সত মই কটনৰ গেলাৰীত প্ৰেমৰ কবিতা লিখো । এতিয়া সি 31 বছৰীয়া হব । বোধহয় এতিয়ালৈ সি নিজেই এজন দায়িত্বশীল দেউতাক হৈছে । শহাপহু বুলি জোকোৱা কণমানি সৰু ল'ৰাও এতিয়া 25 বছৰীয়া চফল যুৱক ! আৰু শ্ৰীমতী ! 15 বছৰ , মই নোহোৱাকৈ কিমান দুখ কষ্টৰ ধুমুহা পাৰ হৈ গৈছে তেওঁৰ ওপৰেদি ! কৰাবলৈ ওলোৱাৰ সময়ত দৃষ্টিৰ পৰিসীমাৰ বাহিৰলৈ আঁতৰি নোযোৱালৈ ৰৈ মোলৈ চাই থকা থকা 18 বছৰৰ পৰিচিত মানুহজনী । 15 বছৰৰ প্ৰতীক্ষাত দীঘল হোৱা বিষাদময়ী ছায়া এটা যেন মোৰ চকুৰ আগত ভাঁহি উঠিল।

Tom Hanks ৰ Cast away নামৰ চিনেমাখনৰ শেষৰ দৃশ্যটোলৈ মনত পৰিল। সেইযে প্ৰশান্ত মহাসাগৰৰ বুকুত প্লেনখন বিধ্বস্ত হোৱাৰ পিছত , জনশূন্যহীন এটা দ্বীপত অনেক বছৰ কটোৱাৰ পিছত ভুৰ এখনত উঠি মানুহজন পুনৰ ঘৰ ওলায়হি এদিন। তেতিয়ালৈ তেওঁৰ পৃথিৱীখন সলনি হৈ গৈছে। তেওঁৰ পত্নী পুনৰ বিবাহিত । শেষৰ দৃশ্যত এটা নিৰ্জন চাৰি আলিত তেওঁ আহি ৰয়হি। পিকআপ ভেন এখন চলাই অহা ছোৱালী এজনীয়ে তেওঁক পথ কেইটাৰে যাব পৰা ঠাইবোৰৰ নামবোৰ কৈ থাকে , মানুহজনৰ চকুত মাথো অন্তহীন শূন্যতা .....সেই দৃশ্যটো। ধেৎ কিযে ভাবি আছো !

বয়সীয়াল আপোন মানুহবোৰক 15 বছৰ পিছত আকৌ এবাৰ দেখা পামনে ! এই ভাৱটো অহাৰ লগে লগে বুকুৰ মেটমৰা দুখখিনি হাজাৰ বাধা নামনি পানীৰ ৰূপত চকুৰে বৈ আহিল । সাৰ পাই উঠি বহিলো। এয়া চোন মই নয়দাৰ ঘৰৰ বিচনাত ! চকুৰ পানীৰে তিতি গৈছে গাৰুৰ গিলিপ। আহ ! সপোনহে আছিল সেয়া । কি শান্তি !

######

আজি সন্ধিয়া । শ্ৰীমতীয়ে আবেলিৰ চাহৰ মেজত মনত পেলালে - কোৱাচোন কি দেখিলা সপোনত । ৰাতিপুৱা কোৱাৰ সময়েই নহ'ল। শ্ৰীমতী আজি সপোনৰ কথাটো শুনি হাঁহিত বাগৰি নপৰিল। তেওঁ গহীন হ'ল। " তুমি 15 বছৰৰ কথা সপোনত ভাবি দুখ কৰিছিলা, কিন্তু আমাৰ যোৱা 18 টা বছৰ কেনেদৰে একে উশাহতে পাৰ হৈছে এবাৰ ভাবিছানে !"

ভাবি চালো - হয় , জীৱনত অন্তহীন কত ব্যস্ততাৰ মাজত আমি কিমানদিন নেদেখাকৈ থাকো সন্তানৰ শৈশৱ, আওকাণ কৰো পুত্ৰৰ কৰ্তব্য । কিমান আপোনজনে হেঁপাহত ৰৈ থাকে স্নেহৰ স্পৰ্শৰ আশাত! কিমানদিন আমি তেওঁলোকৰ অপেক্ষাক অসহনীয় কৰি তুলিছো আমাৰ অপ্ৰয়োজনীয় ব্যস্ততাৰ অজুহাতত! কিমান দিন পেটৰ ব্যথা অনুভৱ কৰাকৈ আমি হাঁহি পোৱা নাই, এখন্তেক ৰৈ আবেলিৰ আকাশখন চোৱা নাই , পুৱাৰ ৰঙচুৱা সুৰুজ টোক আলিংগন কৰা নাই !

অতীত হোৱা সৰু সৰু সময়বোৰৰ সমষ্টিখিনি আৰু সপোনত দেখা ভৱিষ্যতৰ 15 টা বছৰ যেন একাকাৰ হৈ গৈছে। সেয়া যেন সপোন নাছিল , আছিল সময়ৰ সকীয়নি।

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

এৰি অহা দিনবোৰ

জীৱন পথত বহুবোৰ মানুহৰ লগত সম্পৰ্কৰ এনাজৰী ছিঙি গৈছে, নতুন সম্পৰ্কবোৰ যোগ হৈছে। ৰাস্তাই ঘাটে লগ পালে মাত এষাৰ লগোৱা হয়, ব্যক্তিগত ভাবে তেওঁলোকৰ ঘৰলৈ যোৱা নহয়, ফোনত খা খবৰ লোৱা নহয়।

পোন্ধৰ বছৰ বয়সত ঘৰৰ পৰা কটন কলেজলৈ ওলাই অহাৰ পিছত হাজোৰ ঘৰখনৰ বাবে বিয়া দি দূৰলৈ উলিয়াই দিয়া জীয়ৰীৰ দৰে হৈছো। ঘৰলৈ গৈ থাকো। কিন্তু সেই ঠাইখনৰ পাৰিপাৰ্শ্বিক জগতখনৰ লগত একাত্ম হোৱাৰ অৱকাশ নাথাকে। পুৰণি মানুহবোৰ লাহে লাহে নোহোৱা হৈছে , তেওঁলোকৰ বৰ্তমানৰ প্ৰজন্ম বোৰক চিনি নাপাওঁ। 

মামাহঁতৰ ঘৰৰ সম্পৰ্কীয় মানুহখিনিৰ কথাই কওঁ। সৰুতে মাৰ লগত কিমান গৈছিলোঁ মানুহখিনিৰ ঘৰলৈ । ককা , আইতা আৰু তেওঁলোকৰ আপোন মানুহখিনিয়ে মাক মাতিছিল " সৰ'য়া" বুলি । মাৰ "উৰ্বশী" নামটো কাচিৎহে শুনিছিলো তেওঁলোকৰ মুখত। বোধহয় মা ঘৰৰ সৰু ছোৱালী বাবে "সৰু আই"ৰ অপভ্ৰংশ হৈ "সৰ'য়া" নামটোৰ উৎপত্তি হৈছিল । মাক সেই নামেৰে মতা মানুহবোৰ এতিয়া পিচে প্ৰায় নোহোৱা হ'ল, আদৰৰ এই নামটোও এতিয়া শেষ হৈ আহিছে।

মাৰ আইতাকৰ কথাই কওঁ। কম বিচিত্ৰ আছিলনে মানুহজনী । তেওঁলোকৰ ঘৰ আছিল মামাহঁতৰ ঘৰৰ একেবাৰে ওচৰত। আমি মামাহঁতৰ ঘৰলৈ আহিলেই আমাক চাবলৈ তেওঁ আহি ওলায়।

সেই সময়ত তেওঁৰ শৰীৰ পৰি আহিছে । তেওঁ ইহলোকৰ পৰা পৰলোকলৈ ধাৱমান হোৱাৰ আয়োজন কৰিছে। টোপনি অহাৰ পিছত তেওঁৰ আত্মাটো হেনো প্ৰায়ে স্বৰ্গ ভ্ৰমণলৈ ওলায় যায়। আহ..স্বৰ্গৰ কি সুন্দৰ বৰ্ণনা দিয়ে তেওঁ ! অমৰ চিত্ৰ কথাত দেখাৰ দৰে লাগে আইতাৰ স্বৰ্গ ভ্ৰমণৰ।কথাবোৰ । বিভিন্ন দেৱ দেৱীক লগ পোৱাৰ কাহিনীবোৰ তেওঁ শুনাই থাকে। দেউতাই বৰ মানোযোগেৰে শুনে তেওঁৰ কথা । চমজদাৰ শ্ৰোতা পাই তেওঁৰ আগ্ৰহ বাঢ়ে ।

" দেৱৰাজ ইন্দ্ৰৰ লগতো আপোনাৰ দেখা হ'ল তাৰ মানে আইতা।" দেউতাই সোধে।

" অ বাপা , মোক আৰ এইবাৰ নিবো যেন পাচু দে, ৰাতি ৰাতি মোক নিবা আহেয়ে ।"

আইতাৰ আৰু এটা সংশয় আছিল। বিভিন্ন জনে তেওঁক "ঔষধ" কৰি হায়ৰাণ কৰাৰ তেওঁৰ কষ্টৰ কাহিনীবোৰ বৰ্ণাইছিল। ওচৰৰ শকত প্ৰতিবেশী বুঢ়ী জনী আৰু নিজৰ সৰুবোৱাৰীৰ প্ৰতি তেওঁৰ সন্দেহ আৰু দুয়োজনীৰ প্ৰতি অহৰ্নিশে বিভিন্ন সুৰত অন্তহীন গালি শপনি পৰিছিল। এই " ঔষধ" কৰাৰ কাহিনীবোৰ আছিল বৰ বিচিত্ৰ। কেতিয়াবা যদি কৰবাত মন্ত্ৰপুত চুলি অকণ পেলাই থয়, কৰবাত তাবিজ পোতে । সৰিয়হ তেলৰ চিচা পুতিলে আকৌ তেওঁৰ গাটো জুইয়ে পোৰাৰ দৰে লাগে , বিছনাত চটফটাই ওৰে ৰাতি বিনিদ্ৰ ৰজনী পাৰ কৰে। প্ৰতিকাৰ বিচাৰি বেজ , ওজা বিচাৰি তেওঁ ঘুৰ্মুতিয়াই থাকে।

তেনে এটা দিনৰ কথা। মা দেউতাৰ লগত মামাহঁতৰ ঘৰলৈ গৈছোঁ। এয়াৰ ফৰ্চত কাম কৰা ডাঙৰ মামা ঘৰলৈ আহিছে। সেইবাবেই বোধহয় যোৱা হৈছিল। আমি অহা গম পাই, আইতাজনীও আহি ওলাল ।

পৰম্পৰাগতভাৱে সেইদিনাও তেওঁ দেউতাক আৰু মামাক তেওঁক অপকাৰ কৰিব খোজা মানুহবোৰৰ কলা যাদুৰ কাহিনীবোৰ শুনাই আছিল। দেউতা আৰু ডাঙৰ মামাক কাহিনীবোৰ শুনাই কিছু শান্ত হৈ তেওঁ ঘৰলৈ উভতিল। পিছে ঘৰলৈ উভতাৰ অলপ পিছতে উত্তেজিত আইতা আকৌ আহি ওলাল।

"দেখচেনা সুৰেন , মোৰ কথা তহঁতেই বিশ্বাস নকৰা, এখনি মই ঘৰোৰ পৰা ওলাই আহোতেই , কুনি এই তাবিজ পুতলাক , দেখচানা।"

মানে এখন মহা হাঁহাকাৰ। মন্ত্ৰপুত তাবিজ ওলাইছে আইতাৰ মজিয়াত। গোটেই দিনটো আইতাৰ অন্তহীন গোৱাল গালি শপনি চলি থাকিল।

পিছদিনা ৰাতিপুৱা। মায়ে মোক গা ধুৱাবলৈ ওলাইছে। জাৰৰ দিনবোৰৰ এই গা ধুওৱা পৰ্বটোলৈ মোৰ বৰ বিতৃষ্ণা। নিজে বাথৰুমত গা ধোৱাৰ মন। নাঙঠ কৰি মোক আৰু ভণ্টিক সৰিয়হ তেল লগাই কিছু সময় ৰ'দত শুকাবলৈ মেলি দিয়ে । এইখিনি সময়ত ভয় হৈ থাকে ওচৰৰ কোনো সোমাই আহে বুলি। ইয়াৰ পিছত চোতালৰ এখন কাঠৰ পীৰাৰ ওপৰত উঠাৰ নিৰ্দেশ আহে । ঠিক এইখিনিতে মাৰ গান আৰম্ভ হয় ....লুইতৰে পানী যাবি অ' বৈ ....লুইতৰ পানী বাগৰি যায় আৰু মায়ে হাতৰ চাবোন লগোৱা কাপোৰ খনে দেহৰ সমগ্ৰ চাল মাথো ছিঙি নোযোৱাকৈ ঘঁহিবলৈ আৰম্ভ কৰি দিয়ে ....অসহ্য। এইখিনিৰ পিছতে মাৰ গানলৈ যতি পৰে কাৰণ নিদিওঁ বুলি শপত খাইও মুখত চাবোন ঘঁহি দিয়া পৰ্বটো আৰম্ভ হৈ যায় আৰু লগে লগে মোৰ চিঞৰ বাখৰ।

পিচে সেইদিনা মুখত চাবোন ঘঁহাৰ বহু আগেয়েই মাৰ গান হঠাৎ বন্ধ হৈ গ'ল।

" তোৰ তাবিজটো ক'ত ?"

" তাবিজ , মই একো নাজানো ।"

" সঁচা কথা ক। ক'ত পেলালি ? নহলে আজি তোৰ কান আৰু চুলি ছিঙিম মই ।"

মানুহৰ নজৰ নালাগিব বুলি কলা ৰচি এডালত ডিঙিত এটা তাবিজ ওলোমাই দিছিল আইতাই। চাৰিকোণীয়া সেই বস্তুটো পিন্ধি মই মুঠেই ভাল পোৱা নাছিলোঁ।

সেইটোকে সেইদিনা আজো আইতাৰ মজিয়াত পুতি থৈ আহিছিলো আইতাৰ হাঁহাকাৰ লাগক বুলি।

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

Every God shall die someday

Sincerely wish Turkey's democratically ruled government is soon overthrown by the Army. Turkish Army is still secular as compared to the fundamentalist Recep Tayyip Erdogan regime. Ergogan is slowing trying to inject religion in the Turkish army as well.

The day, Turkey, lone secular country with Islamic majority, is officially declared Islamic, the conflict between Islam and Christianity in Europe will peak up unimaginable momentum. This is coming sooner rather than later.

Man has been inhabiting this planet for about 5-7 million years. The first evidence of burial of mankind has been found in Middle East as old as about 100000 BC. As compared to those gigantic numbers, age of Hinduism is just about 6000 years. Christianity is merely 2000 years old and so is Buddhism at about 2500 years. Islam came into existence in the 7^th century. Existence of these religions seem antediluvian, but compared to human existence of 7 million years in this planet, they are still young and yet seen so much of changes.

In next 1000 years, no one knows  which religion will exist in this world. Everyone believes, his God is eternal, yet irrespective of religion, even God doesn’t live forever. Everything that starts, comes to an end. Even the sun and the earth will not live forever. Someday, Sun will consume all its fuel and fade away into a dead star.

What I see in the next 300-400 years, Islam will rise rapidly and  the world will turn into a melting pot of bipolar religious conflicts. The days of middle age will return. But finally peace shall prevail as usual. I shall not be around to see that day. But surely I shall flow through intricate genetic codes of my future.

Perhaps the story of reincarnation of Lord Vishnu is no myth and has some serious reckoning.

https://www.ndtv.com/world-news/turkey-turns-iconic-museum-hagia-sophia-into-mosque-2260813?pfrom=home-topstories

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

বহিৰাগত

বহিৰাগতই অসমখন খালে বুলি আপডেট নিদিয়া বাবে দুই এজনে মোক মাজে মোক কম জাতীয়তাবাদী বুলি মন্তব্য কৰে। অসমৰ ভাষা, সংস্কৃতি , ভৱিষ্যতৰ চিন্তাত ব্যাকুল হলো বুলিয়েই জাতীয়তাবাদী বুলি একাংশ লোকে মানি নলয় যেতিয়ালৈকে বহিৰাগতৰ বিৰুদ্ধে হোৱাই নোহোৱাই কথা নকওঁ । সেইবাবেই ভাবিছো লাহে লাহে নিজক সলনি কৰিব লাগিব। মানে মই নিজেও জাতীয়তাবাদী হব লাগিব। নিজৰ ভেটি যাওঁ যাওঁ অৱস্থা যদিও সেইবোৰ চকু মুদি থাকিম, কিন্তু যিমান পাৰোঁ নিজৰ অৱস্থাৰ বাবে সহজ কাল্পনিক টাৰ্গেট হিচাপে বিহাৰ ইউপিক মাজে মাজে গালি গালাজ দিম।

অকল মই নিজে জাতীয়তাবাদী হ'লে নহব। ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ ল'ৰা দুটাকো গঢ় দিব লাগিব। সেইবাবেই আজি শনিবাৰৰ দিনা দুয়োটা ল'ৰাক লেপটপত অংকীয়া ভাওনা চাবলৈ লগাই দিলোঁ।

ডাঙৰ ল'ৰা প্ৰশ্ন সোধাত পাকৈত।

ডাঙৰ ল'ৰা - "এয়া কি ভাষাৰ নাটক পাপা ?"

মই- " শঙ্কৰদেৱে ব্ৰজাৱলী ভাষাত লিখিছিল ।"

ডাঙৰ ল'ৰা - " এইটো আকৌ কি ভাষা পাপা ?"

মই -"এইটো ভাষা সেই সময়ত ভক্তি আন্দোলনৰ ৰচনা বোৰ লিখিবলৈ অনেক বৈষ্ণৱ প্ৰচাৰকে ব্যৱহাৰ কৰিছিল বিশেষকৈ উৰিষ্যা, পশ্চিম বংগ আদিত। "

ডাঙৰ ল'ৰা- " আৰে পাপা যোৱা বছৰ বৃন্দাবনত আমি চোৱা ৰাধা কৃষ্ণৰ ফুলৰ হোলী খেলা নাটক খনৰ দৰে লাগিছে ভাষাটো। তাতো 'হামু' বুলি কোৱা মনত পৰিছে ।

মই - " ব্ৰজৰ ভাষাৰ লগত মৈথিলী আৰু অসমৰ প্ৰচলিত ভাষাৰ সংযোগ কৰি শংকৰদেৱে লিখিছিল নাটক বোৰ । সেইবাবেই মিল আছে আকৌ "

ডাঙৰ ল'ৰা- "মৈথিলী ভাষা ??? কোন ঠাইত কয় ?"

মই- " এয়া এক ইন্দো এৰিয়ান ভাষা । ভাৰত আৰু নেপালত কয়। এতিয়াও আমাৰ বিহাৰত বহু মানুহে কয় এই ভাষা । কিয় নেপালীত ডাঙৰ ভায়েকক দাজু বুলি মতা শুনা নাই তুমি ! আকৌ মহাভাৰতত কৃষ্ণই বলৰামক দাউ বুলি মাতে !"

ডাঙৰ ল'ৰা- " শুনিছোঁ পাপা। আমাৰ ওচৰৰ শ্ৰীনি আংক'লে মাকক আই বুলি মাতে । আমিও অসমত আইতাক আইতা বুলি মাতো।"

মই - " অসমতো মাকক 'আই' বুলি কয় অ' ।"

ডাঙৰ ল'ৰাৰ লগত এই কথোপকথন খিনিৰ পিছত মনলৈ এটা চিন্তা আহিল। অসমীয়া সংস্কৃতিৰ আধাৰ শংকৰদেৱে যি ভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল সেই ভাষাৰ লগতে সংপৃক্ত হৈ আছে ভাৰতীয় দৰ্শন , সততে গালি গালাজ দিয়া বিহাৰ ইউপি আদি ঠাইবোৰো । উত্তৰ ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰাচীন ঠাইবোৰৰ ভ্ৰমণ আৰু পণ্ডিত সকলৰ লগত মত বিনিময়ে তেওঁৰ চিন্তাত বৌদ্ধিক আলোড়নৰ সৃষ্টি কৰিছিল।

এইযে এইখন শংকৰদেৱৰ অসম , ইয়াত নাগপুৰীয়াৰ স্থান নাই বুলি বুকু ফুলাই থাকো , তাৰমানে আমাৰ নিজৰ খিনিও বিভিন্ন ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ সংমিশ্ৰণ। তেনেহ'লে এই গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটোক তুচ্ছ তাচ্ছিল্য কৰা সকল অসম আৰু অসমীয়াৰ মিত্ৰ নে শতৰু ! এনেদৰে জাতীয়তাবাদী হোৱা মানে নিজৰ অতীতটোকে অস্বীকাৰ কৰা নহয়নে ! গোটেইখন কিবা খেলি মেলি লাগি গ'ল।

এইবাৰ সৰু ল'ৰা কোঁচত উঠি ল'লে। তাক আকৌ আমাৰ পৰিয়ালৰ বিভিন্ন মানুহবোৰৰ নামবোৰ শ্ৰীমতীয়ে মাজে মাজে শিকাই থাকে। সিও ধেমালিতে মোক সুধি গৈছে - তোমাৰ ককাৰ নাম কি ?

"ৰাজিন মেধি" উত্তৰ দিলোঁ।

"ককাৰ দেউতাকৰ নাম ?"

"ৰাতিমল মেধি ।"

"ককাৰ দেউতাকৰ দেউতাকৰ নাম ?"

হোমৱৰ্কৰ হ'ল নে নাই সুধিলোঁ। এইটো সুধিলে আৰু সি সজাগ হৈ যায় আৰু টান প্ৰশ্ন বোৰো
সোধা বন্ধ কৰিব।

" পাপা , বিষ্ণুৰাম মেধি কোন আছিল ?" এইবাৰ ডাঙৰ ল'ৰাও যোগ দিলে। " তেওঁৰ ৱিকি পেজ এটাও আছে "।

বিষ্ণুৰাম মেধিৰ পেজটো ল'ৰাৰ লগত পঢ়িব ধৰিলোঁ। তাত লিখা আছে বিষ্ণুৰাম মেধিৰ উপৰি পুৰুষ এসময়ত হেনো কোচবিহাৰৰ পৰা বৰপেটা হৈ হাজোলৈ আহিছিল। ল'ৰাই আকৌ সুধিলে - কোচবিহাৰ পশ্চিম বংশত নহয় জানো ?

মাকে মাত লগালে - "সেইকাৰণেই তহঁতৰ দেউতাৰে বঙালী গীত শুনি ভাল পায় বুজিছ। মোক লগ নোপোৱা হ'লে চাগে তহঁতৰ মাৰৰ ঘৰ গুৱাহাটী নহৈ কলিকতাত হ'লহেঁতেন।"

কলিকতাক লৈ খোচ এটা মাৰি এওঁ এটা তৃপ্তি পায়। পাওঁক।

শ্ৰীমতীক ক'লো - "আমাৰ আনন্দৰাম বৰুৱা আৰু তৰুণ ফুকনৰ পৰিয়ালৰ বুৰঞ্জী শুনিছানে ?"

" মানৰ আক্ৰমণৰ সময়ৰ কথা। এখন নাৱত এজন ব্ৰাহ্মণ আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালটো ব্ৰহ্মপুত্ৰৰে ভটিয়াই পলাই আহিছে......"

এইবোৰ মজাদাৰ কাহিনীৰ শ্ৰোতা শ্ৰীমতী আৰু ডাঙৰ ল'ৰা। কাহিনী শুনিবলৈ পালে একো নালাগে।

কাহিনী শেষ হ'ল। শ্ৰীমতী দুপৰীয়াৰ ভাত বাঢ়িবলৈ উঠি গ'ল। ভাত খাই থাকোতে এটা ভাব মনলৈ বাৰে বাৰে আহি থাকিল - কালৰ কোনোবা ঘটনাচক্ৰত আমাৰ উপৰি পুৰুষসকল কোচবিহাৰৰ পৰা বৰপেটালৈ নহা হ'লে , আজি জাতীয়তাবাদী হিচাপে মোৰ মাতৃভাষা কি হ'লহেঁতেন !

নৱজাগৰণৰ আৰম্ভনি হৈছিল ইটালীত। ইতিহাসে ৰিঙিয়াই যি ঠাইত বিভিন্ন ভাষী , জাতি জনজাতিৰ সংমিশ্ৰণ হৈছিল , বেহা বেপাৰৰ বাবে মানুহৰ আগমনত দলদোপ লাগিছিল, সেইবোৰ ঠাই উন্নতিৰ চৰমসীমাত উপনীত হৈছিল। এইখন শংকৰ আজানৰ ঠাই বুলি ভেম জোৰা নাছিল তেওঁলোকে। বা তেনে ধুৰন্ধৰ লোক সেইবোৰ সমাজত বোধহয় নগন্য আছিল।

গোটেই কথাবোৰ ইমান খেলি মেলি । একাংশ লোকৰ জাতীয়তাবাদৰ সংজ্ঞাটো একেবাৰে বুজিয়েই নাপাওঁ।








You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

চিত্ৰহাৰ নহয়, ৰংগোলীহে

আমাৰ স্কুলীয়া দিনত দূৰদর্শনৰ চিত্ৰহাৰ আছিল অভূতপূৰ্ব জনপ্ৰিয় অনুষ্ঠান। এইবোৰ টিভিৰ ছবি স্পষ্ট কৰিবলৈ বাঁহ ঘুৰোৱা দিনৰ কথা। আজিকালি এই অনুষ্ঠান চলি আছে নে নাই নাজানো । প্ৰতি বুধ আৰু শুক্ৰবাৰ সন্ধিয়া আঠ বজাৰ পৰা চিত্ৰহাৰ আহে।

আহিলে কি হব ! চিত্ৰহাৰৰ ওপৰত ঘৰত 144 ধাৰা নিষেধাজ্ঞা । যেন কিবাকৈ চিত্ৰহাৰ চালেই ল'ৰা ছোৱালী ৰসাতলে গ'ল আৰু ।

তথাপিও কেতিয়াবা সন্ধিয়া মা দেউতা ঘৰত নথকাৰ বিৰল সংযোগৰ সময়ত মনে মনে টিভি লগাও। টিভিৰ শব্দ একেবাৰে কম ৰাখি , শহাকনীয়া হৈ থাকো । ধৰক টিভিৰ পৰ্দাত ঋষি কাপুৰ আৰু জয়া প্ৰদা ওলাইছে ...ডফলি ৱালে ডফলি বজা.... মনৰ ভিতৰতে নিজৰ লগত ঋষি কাপুৰক সলাই লৈছো তেতিয়া । সমস্ত দেহ মন পুলকিত কৰা এক অবুজ শিঁহৰণ , ....তেৰি চম চম চে, মেৰি দম দম চে, ক্যা ৰংগ চানে লগা ... আহ.. আৰু ঠিক তেতিয়াই গেটখন খোলাৰ শব্দ এটা শুনো । দেহ মনৰ সেই শিঁহৰণ ক'ত লুকাই যায় নিমিষতে ! টিভি বন্ধ কৰি পঢ়া মেজত বহি লওঁ। মা বোধহয় আগৰ জন্মত CID আছিল । কাৰণ তেওঁ আমাৰ মুখ দেখিয়ে গম পাই - 'অসভ্য ল'ৰা , টিভি চাই আছিলি ! '

মিছা কৈ লাভ নাই। টিভিটো চুই চালেই সকলো গম পাই যায়। হিন্দী চিনেমাৰ ক্ষেত্ৰতো সেই একেই নিষেধাজ্ঞা বাহাল আছিল।

বাধা নাছিল মাথো অসমীয়া চিনেমাখন চোৱাত। মাহৰ দ্বিতীয় সপ্তাহৰ শনিবাৰৰ গধূলিৰ চিনেমাখন। বোৱাৰী, সোনমইনা, ককা দেউতা নাতি আৰু হাতী ...কিমান মেল'ড্রামা । প্ৰাঞ্জল শইকীয়াই ভনীয়েকৰ বিয়াৰ বাবে কিডনী বিক্ৰী কৰি দিছে তেতিয়া । দেউতাকে (বোধহয় সুৰেন মহন্ত) ডাঙৰ বোৱাৰীয়েকৰ আগত আবেগিক সংলাপ এৰিছে ...আৰু ইপিনে ...মায়ে মনে মনে চাঁদৰৰ আচলেৰে চকু পানীখিনি মচি লৈছে সাউৎকৈ, ভাবি লৈছে আমি কোনেও তেওঁক মন কৰা নাই ।

এইবোৰ কন্দা কতাৰ চিনেমা চোৱাৰ বয়স তেতিয়া মোৰ নাছিল। কৈশোৰৰ অনুসন্ধিৎসু মনৰ ভিতৰত তেতিয়া অযুত কল্পনা আৰু ভাৱৰ সমাহাৰ। সেই কল্পনাই "ওঁঠ চেপিলে গাখীৰ ওলাব" বুলি মা দেউতাৰ সঘন সকিয়নীৰ প্ৰাচীৰ লংঘী দূৰ দিগন্তলৈ উৰা মাৰে !

সেই সময়ত চোৱা দুখন অসমীয়া বোলছবি ডক্টৰ বেজবৰুৱা আৰু চামেলি মেম চাহাবে কিন্তু আমাৰ মনবোৰ কমোৱা তুলাযেন কৰিছিল। ডক্টৰ বেজবৰুৱাত নিপন গোস্বামীলৈ বৰ হিংসা হৈছিল। এনেকৈ আমিও ঘৰৰ পৰা দূৰৰ কৰবাত আলহী খাবলৈ যাব পোৱা হলে...! ডাঙৰ ভন্টি আছিল মাৰ বাধ্য " ইনফৰ্মাৰ"। মোৰ ডাৰৰ বাতৰি ডাৰে ডাৰে মাক যোগাৰ ধৰে। এই ধৰক , বহু দেৰি অপেক্ষাৰ অন্তত ক্ৰিকেট বেটখন হাতত পৰে আৰু ঠিক তেতিয়াই মাক লৈ তাই ওলাব - "আহিলিনে " । মনে মনে নদীৰ পাৰলৈ ফুৰিবলৈ যাম, মাজবাটৰ পৰা মাত এটা আহে - ক'ত গৈছ ?

সেই সময়ত প্ৰত্যেক ৰবিবাৰে 7:30 ৰ পৰা আহিছিল ৰংগোলী অনুষ্ঠান । দেউতাই ৰাতিপুৱা সোনকালে উঠি কিতাপ পঢ়ি থাকে। এবাৰ মোক দেখি সুধিলে - চিত্ৰহাৰ চাই আছ !

" নাই , এয়া চিত্ৰহাৰ নহয়.. ৰংগোলীহে । "

সেই সময়ত বহু পুৰণি গান এটা আহি আছিল টিভিত - " সাৰাংগা , তেৰি য়াদো মে ..." ছবিবোৰ ইমান অস্পষ্ট. নায়কৰ মুখখন ভালদৰে চিনিবই নোৱাৰি।

অনুষ্ঠানৰ নামটোও ৰংগোলী , দেউতাই দেখা গানটোত কোনো নায়ক নায়িকাই নাচি বাগি থকা নাই। "পঢ়াত বহ" বুলি লাহেকৈ কৈ আঁতৰি গ'ল।

এনেদৰেই কেইদিনমান ৰংগোলী উপভোগ কৰিলোঁ। পিছে লাগিল আকৌ অথন্তৰ। সেইদিনা
ৰংগোলীত আকৌ আহি ওলাল জয়া প্ৰদা আৰু ঋষি কাপুৰ ....ডফলি ৱালে ডফলি বজা...ঋষি কাপুৰে ডফলি বজাইছে আৰু লগে লগে জয়া প্ৰদাৰ মনোমোহা নৃত্য। ঠিক তেতিয়াই কোঠাত দেউতাৰ আবিৰ্ভাৱ !

এয়া চিত্ৰহাৰ নহয়, ৰংগোলীহে বুলি বুজোৱাৰ সেইদিনা উপায় নাছিল।

এই কাহিনী বোধহয় অকল আমাৰ ঘৰৰ কাহিনী নহয়। পুৰণি মধ্যবিত্ত ঘৰৰ শুচিবায়ুগ্ৰস্থতাৰ প্ৰতি অত্যাধিক সংবেদনশীল সাধাৰণ মনস্তত্ব । এই মনস্তত্বৰ পৰা ৰঙালী বিহুয়েও সাৰি যাব পৰা নাছিল।

সৰু ডাঙৰ ল'ৰা ছোৱালীয় জাকে জাকে বিহু মাৰিবলৈ ঘৰলৈ আহে। " চেনাই ঔ" বুলি ঢোলত চাপৰ পৰে কি নপৰে , দেউতাই মাত লগায় -" হবদে"।

আমাৰ বাবে বিহু মাৰিবলৈ যোৱা অকল্পনীয় আছিল। ভোগালী বিহু ভালদৰে পালিছিলোঁ। ৰঙালীৰ কথাবোৰ মাথো সজাই পৰাই পৰীক্ষাৰ বহীত সুন্দৰ ৰচনা লিখিছিলো।

এনে এজন মানুহ এবাৰ ডিগবৈ ক্লাৱৰ বিহুৰ অনুষ্ঠানত (বোধহয় ৱাইফ'জ ডিনাৰৰ প্ৰগ্ৰেম) ভাগ লব লগা হ'ল। গোটেই অনুষ্ঠানটোত বিহু নচাৰ নামত মঞ্চত মাথো হাতচাপৰি মাৰি পাৰ কৰিলোঁ।

পুৰণি মধ্যবিত্ত পৰিয়ালৰ ভাল ল'ৰাৰ 'টেগ' এটা গাত লাগিছিল তেতিয়া । কিন্তু মনৰ ভিতৰৰ অনেক সহজাত গোপন অনুভৱে হৃদয় কৰ্ষিত কৰিছিল কত বিনিদ্ৰ ৰাত্রী। ভাল ল'ৰাৰ 'টেগ'টো আঁতৰাই , জীৱনৰ যিকেইটা মুহূৰ্তত সেই গোপন শিহৰণে বিদ্ধ কৰাৰ অনুভৱ শৰীৰৰ প্ৰতি বিন্দুত অনুভূত হৈছিল , উদ্বাউল হৈছিল সমস্ত মানোজগত, সেইবোৰ মুহূৰ্তও জীৱনৰ মূল্যবান সম্পদ।




You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

সৰু সৰু ভুলবোৰ

আগবয়সৰ জীৱনত কিছুমান সিদ্ধান্ত ভুল বুলি বুজিবলৈ যেতিয়া চেতনাবোধ জাগে, তেতিয়া আৰু শুধৰণিৰ আৰু সময় নাথাকে।

মোৰ জীৱনৰ এনে এটা ভুল মেডিকেলৰ ছাত্র হব নোৱাৰিম বুলি মনত সোমোৱা বদ্ধমূল ধাৰণাটো ।

মাৰ ইচ্ছা আছিল মোক চিকিৎসক কৰাৰ। পিছে কটনত সোমোৱাৰ পিছত বায়লজীৰ দাঁত ভঙা শব্দবোৰ দেখি ভয়ত একপ্ৰকাৰ পেপুৱা লাগিলোঁ। তাতে ব'টানিৰ গছ গছনিৰ বৈজ্ঞানিক নামবোৰ জানো কম আছিল। ইয়াৰ বিপৰীতে অঙ্কবোৰ তুলনামুলক ভাবে আছিল নিঃকিন আৰু সৰল মনৰ। আমাৰ দুখ কষ্ট বুজে। এটা বুজিলেই হৈ যায়, বাকীবোৰৰ বহুবোৰ । মনৰ ভিতৰতে এটা সিদ্ধান্ত লৈ ল'লো।

শেষ সিদ্ধান্ত তেতিয়াও লব পৰা নাই। এনে সময়তেই এদিন প্ৰীতি বাইদেউৰ ব'টানিৰ ক্লাছ এটাই সকলো সহজ কৰি দিলে। বাইদেউ বৰ একা চেকা । বিশেষকৈ কোনো ছোৱালীৰ লগত শ্ৰেণীত একেলগে বহিলে আৰু ৰক্ষা নাই। সেইদিনা ক্লাছত সোমাই সকলোকে চকু ফুৰাই মোক ধমক লগালে "হেৰা ল'ৰা , তাত কিয় বহি আছা ? আগৰ বেঞ্চত বহা ।" সেমেনা সেমেনিকৈ এখন আগৰ বেঞ্চলৈ উঠি আহিলো। সেইখন বেঞ্চৰ পৰাই সময় সুবিধা মতে , পিছৰ বেঞ্চৰ লগত কথোপকথন কৰি আছো। এপাকত বাইদেউৰ চকু পৰিল।

"দুষ্ট ল'ৰা , ওলোৱা ক্লাছৰ পৰা । এতিয়াই ওলোৱা "

ষ্টেপত বহি আড্ডা মৰাৰ বাবে কটনৰ অধ্যক্ষ ক্ৰোৰী ছাৰৰ খেদন খাইছোঁ। কিন্তু সেয়া আছিল সামুহিক "গনখেদন"। সিমান গাত লগা নাছিল। এইবাৰ কিন্তু লাগিল। সেই যি ওলাই আহিলো , আৰু ঘুৰি যোৱা ন'হল। দুদিনপিছত যাৰ বাবে খেদা খালো, তেওঁকো বাইদেউয়ে উলিয়াই দিলে ক্লাছৰ পৰা। ভাবিলো ভালেই হ'ল । সময় অকণ ওলাল নিজৰ বাবে।

ইয়াৰ বিপৰীতে কেমেষ্টি বিষয়টো মোৰ বৰ প্ৰিয় হৈ পৰিছিল। ইয়াৰ বাবে একমাত্র ব্যক্তিজন আছিল শ্ৰদ্ধাৰ সত্যেন চৌধুৰী ছাৰ। তেওঁ শিকোৱাখিনি আজিও কৰ্মজীৱনত কামত লগাই আছো।

আজি যেতিয়া , চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ লগত জড়িত বিভিন্ন বিষয়বোৰ পঢ়ো , ইণ্টাৰনেটত বিভিন্ন প্ৰবন্ধবোৰৰ ৰসস্বাদনৰ কৰি যি আনন্দ পাওঁ , সেই আনন্দখিনিৰ কিছু অংশ যদি 1990 ৰ বায়লজী শ্ৰেণীত পালোঁহেঁতেন !

ডাক্টৰি পঢ়া হ'লে সফল ডাক্তৰ হলোহেঁতেন সেই বিষয়ে মোৰ নিজৰ সন্দেহ নাই। মাজে মাজে এই ভাবটো কিন্তু প্ৰায়েই আহে। লগতে এক ধৰণৰ দুখবোধো। ডাক্তৰৰ সফলতাৰ লগত তেওঁৰ পুথিগত জ্ঞানৰ লগত মানৱীয় গুণসমূহৰো ডাঙৰ ভুমিকা আছে। পুথিগত জ্ঞান অৰ্জন কৰিবলৈ বিশেষ কষ্ট নহয়। অনুশীলন আৰু মেধাই ইয়াৰ আহৰণ সহজ কৰি তোলে। কিন্তু দ্বিতীয়বিধ আহৰণ কৰা সহজ নহয়।

দ্বিতীয় ভুলটো আছিল স্কুলৰ দিনত সংস্কৃতৰ প্ৰতি অনীহা। ঘৰত এই বিষয়টো মোক পঢ়িবলৈ একপ্ৰকাৰ জোৰ কৰিয়ে দি দিছিল। সেই অনীহাৰ বাবেই বোধহয় সংস্কৃত শিকা মোৰ নহ'ল। মেট্ৰিকত কিবাকৈ 70 নে 72 কিবা এটা পাইছিলোঁ , কিন্তু শিক্ষা একো লব নোৱাৰিলোঁ। স্কুলত আমাৰ সংস্কৃতৰ শিক্ষক আছিল ডঃ শ্ৰীকান্ত শৰ্মা ছাৰ। এনে এজন বিদগ্ধ পণ্ডিত ব্যক্তিক ওচৰতে পাইও মোৰ একো শিকা নহ'ল।

সংস্কৃত ভাষাৰ যি লালিত্য, যি মধুৰতা সেই মধু উপভোগ কৰিবলৈ মই অসমৰ্থ। ভাষাৰ এনে মাধুৰ্য্য বিৰল। সঁচা অৰ্থত এই ভাষা দেৱ ভাষা।



You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

জীৱনৰ বাটে ঘাটে - চিষ্টাৰ ষ্টেলা

দুৱাৰত এটা মৃদু টোকৰৰ শব্দত চিলমিলিয়া টোপনিৰ পৰা সাৰ পালো।

" May I come in "

ইলিজাৰভ ফিক্স'টৰেৰে জোৰাই থোৱা হাতখন কোনোমতে দাঙি বিচনাৰ পৰা উঠি বহিলোঁ। বন্ধ দুৱাৰখন ঠেলি মহিলাজনী ভেলোৰৰ খ্ৰীষ্টিয়ান মেডিকেল কলেজ হস্পিটেলৰ মই থকা M ৱাৰ্ডৰ ব্যক্তিগত কোঠাটোলৈ সোমাই আহিল ।

" I am sister Stella"

আকৰ্ষণীয় ব্যক্তিত্বৰ মানুহজনী। বয়স বোধহয় ত্ৰিশৰ দেওনা পাৰ হোৱা নাই। অথচ তেওঁ পিন্ধি থকা ধৰ্মীয় বেশভূষা, গাম্ভীৰ্য্যতা আৰু অনাবিল প্রশান্তি বিয়পি পৰা মুখখনে মানুহজনীৰ ব্যক্তিত্বক অন্য এক মাত্ৰা দিছিল। তেওঁৰ সেই শান্ত সমাহিত কণ্ঠস্বৰ যেন বহু দূৰ দিগন্তৰ পৰা ভাঁহি আহি মোৰ কাণত পৰিছিল।

ইয়াৰ আগেয়ে ভেলোৰৰ হস্পিটেলৰ সেই M ৱাৰ্ডত মইনো কেনেকৈ গৈ পালো প্ৰথমে কৈ লব লাগিব।

ইঞ্জিনিয়াৰিঙৰ পৰীক্ষাত সন্মানখিনি বচাই ভালদৰে উত্তীৰ্ণ হৈ চাকৰি সূত্ৰে মই তেতিয়া পশ্চিম বংগৰ দূৰ্গাপূৰৰ বাসিন্দা । কাম কৰো ষ্টীল অথৰিটি নামৰ ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বৃহৎ কোম্পানীটোত। প্ৰশাসনিক সেৱাৰ ভূত এটাই সৰুৰে পৰাই মাজে মাজে কামুৰি আছিল । প্ৰাথমিক পৰীক্ষাটো পাছ কৰি মূল পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতিত ব্যস্ত । অফিচৰ পৰা ছুটি লৈ ৰমিলা থাপৰৰ ভাৰত বুৰঞ্জী খন পঢ়ি আছিলো সেইদিনা ।

" ঐ কবিৰাজ , আৰু কিমান কবিৰাজি কৰ ! Lets go out for a sleazy evening coffee"

জেয়ন্ত বাৰ্মা মোৰ নলে গলে লগা বন্ধু। সি তেতিয়াও বাইক কিনা নাই। গধূলিবোৰত প্ৰায়ে মোৰ বাইকত মনটো জীপাল কৰিবলৈ ওলাই যায়। কোম্পানীৰ প্রজেক্টৰ কামত অহা অনেক ৰুচ পৰিয়াল তেতিয়াও দুৰ্গাপূৰত বসবাস কৰিছিল। ষ্টীল মাৰ্কেটৰ বেকাৰী এখনত গধূলি ৰুচ ছোৱালীকেইজনীমান আহে। অপূৰ্ব সুন্দৰী ৰুচ ছোৱালীবোৰ । তানিয়া , এঞ্জেলিয়া ...এনে ধৰণৰ নাম আছিল কেইজনীমানৰ। বাৰ্মাৰ সেইখন বেকাৰীত কফি খোৱাৰ চখ একেলগে । মই নাযাওঁ, সিহে নেৰে । গধূলিৰ কফিৰ খৰচ লাগিলে সি দিব সেইদিনা ।

সেই যে ওলাই গলো, মোটামুটি ভৱলীলা সামৰিছিলোঁয়েই । বাইকৰ পৰা উফৰি বাছ এখনৰ তলি পালোগৈ আৰু মোৰ জীৱনক ন ন অভিজ্ঞতাৰে চহকী কৰিবলৈ বাছ খনৰ চকাটোৱে মৰমতে দুবাৰকৈ সোঁহাতখনতে চুমি থৈ গ'ল।

সোঁহাতৰ পৰা সিঁচৰিত হৈ পৰা মাংস আৰু তেজৰ মাজতো তিৰবিৰাই থকা বগা ৰঙৰ অস্থিৰ ভঙা টুকুৰাবোৰ লৈ যেতিয়া মই এম্বেচাদৰ গাড়ীৰ পিছৰ ছিটটোত বহিছিলোঁ , ঘটনাৰ আকস্মিকতাই যেন মোক পৰিৱৰ্তিত কৰিছিল দুখ ,কষ্ট অনুভৱ নকৰা এক যান্ত্ৰিক ৰবটলৈ। গাড়ীৰ জোকাৰণিত হাতখন ছিঙি নপৰিবলৈ আলফুলে ধৰি লৈছিলো, তেজৰ উষ্ম বোৱতী সোঁত এটা হাতৰ পৰা ক্ৰমাৎ বৈ গৈছিল কৰঙনলৈ।

হস্পিটেলৰ এটা কোঠাত কোনোবা এজনে কেচি চলাই এটাৰ পিছত এটাকৈ কাটি গৈছে দেহৰ সমস্ত কাপোৰ আৰু মই ....মই যেন ক্ৰমাৎ ধোঁৱাৰে আচ্ছন্ন এখন অকল্পনীয় জগতত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ উদ্যত হৈছো। বোধহয় হেলুচিনেশ্যন হৈছিল। শৈশৱৰ স্কুলৰ বেগটো পিঠিত ওলোমাই পঢ়াশালীলৈ যোৱা মই জনক দেখিছিলো । এনেতে মায়ে পিছপিনৰ পৰা মাত দিছে - বাবা ...

"তোমাৰ অপেৰেশ্যন হৈ গ'ল। সকলো ঠিক হৈ যাব দেই। "

ডাক্তৰ মুখাৰ্জীৰ মাতখাৰ শুনিলোঁ। চেইল হস্পিটেলৰ ডাক্তৰ মুখাৰ্জীয়ে খুব সুন্দৰ অস্ত্ৰোপচাৰ কৰিছিল। তেজৰ বন্ধ হৈ যোৱা প্ৰবাহ তেওঁ পুনৰ বোৱাই দিছিল সমগ্ৰ হাতখনলৈ। ৰেদিয়েল নাৰ্ভ ডাল সম্পূৰ্ণ ভাবে ছিঙি গৈছিল । বাকী আলনাৰ আৰু মেডিয়ান দুডালৰ আংশিক ক্ষতি হৈছিল।

এজন ডাক্তৰৰ সফলতা মাথো তেওঁৰ ব্যক্তিগত অভিজ্ঞতা আৰু নিষ্ঠাৰ ফলাফল নহয়। সফলতাৰ আঁৰত লুকাই থাকে হস্পিটেলৰ অনেক স্বাস্থ্যকৰ্মীৰ অৱদান। এইখিনিয়ে এখন সাধাৰণ হস্পিটেলৰ পৰা বিশ্বমানৰ হস্পিটেলক পৃথক কৰে। মোৰ অভিজ্ঞতা হ'ল অন্য ভাবে।

সেই সময়ত ভেলোৰৰ Hand Surgery বিভাগটো আছিল দেশৰ ভিতৰতে সৰ্বোত্তম। Dr George Anderson আছিল হাতৰ যাদুকৰ। তেওঁ বিখ্যাত ব্ৰিটিছ ডাক্তৰ Dr Paul Brand ৰ ছাত্র। এটা ব্ৰিটিছ পৰিয়ালত প'ল ব্ৰেণ্ডৰ জন্ম হয় ।ভাৰতবৰ্ষত তেতিয়া অনেক কুষ্ঠৰোগী । এওঁলোকৰ বেচিভাগৰে চিৰদিনৰ বাবে হাতবোৰ অকামিলা হৈ গৈছিল। ফলত সুস্থ হোৱাৰ পিছতো স্বাভাৱিক জীৱন নিৰ্বাহ সম্ভৱ নহৈছিল। এওঁলোকৰ দুৰ্দশাই ডেকা প'লক গভীৰ ভাবে প্ৰভাৱিত কৰিছিল। দেশ বিদেশৰ বিভিন্ন অভিজ্ঞতাৰে তেওঁ উলিয়াইছিল Hand reconstructtive অস্ত্ৰোপচাৰৰ অনেক নতুন কৌশল। ভেলোৰত স্থাপন কৰিছিল দেশৰ প্ৰথমটো Hand Reconstruction Surgery বিভাগ। কোম্পানীয়ে সিদ্ধান্ত ললে মই ভেলোৰলৈ যাম।

দুৰ্গাপূৰত প্ৰাৰম্ভিক সফল অস্ত্ৰোপচাৰৰ পিছত মই যেতিয়া ভেলোৰৰ বিখ্যাত খ্ৰীষ্টিয়ান মেডিকেল কলেজ হস্পিটেলত উন্নত চিকিৎসাৰ বাবে ভৰ্তি হওঁ তেতিয়া দুৰ্গাপূৰৰ পৰা লগত কঢ়িয়াই আনিছিলোঁ দেহত MRSA (Methicillin-Resistant Staphylococcus Aureus) সংক্ৰমণ, তেজত কিলবিলাই ফুৰিছিল হেপাটিটিছ বিৰ বীজাণু । সাধাৰণতে হস্পিটেলত পোৱা যায় MRSA নামৰ ভয়াবহ সংক্ৰমণবিধ । কোনো সাধাৰণ এন্টিবায়টিকে ইয়াক ৰোধ কৰিব নোৱাৰে। এই সংক্ৰমনে হাড়, মাংসপেশী এফালৰ পৰা যেন খাই আহিছিল। একমাত্ৰ ঔষধ আছিল ভেংক'মাইচিন নামৰ শক্তিশালী ঔষধটো। কিন্তু এই ঔষধৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়া ইমানেই বেয়া যে ইয়াৰ প্ৰয়োগে মোৰ বৃক্কদুটাক সাময়িক ভাবে বিকল কৰি দেহত ৰাসায়নিক দ্ৰব্যৰ ভাৰসাম্যতা বিঘ্নিত কৰি পেলালে। ইয়াৰ উপৰি শ্বাসনলী প্ৰায় বন্ধ কৰি দিয়াৰ উপৰি তেজত কেলচিয়াম পৰিমাণ অত্যাধিক ভাবে কমাই তুলি এটা ৰাতি মোক একেবাৰে ICU লৈ টানি নিলে।

ডক্তৰ টাইটাছে এদিন মোক কৈ গ'ল - যদি ঔষধে কাম নকৰে , তেওঁলোকে গোটেই শৰীৰত সংক্ৰমণ বিয়পি নপৰিবলৈ বোধহয় হাতখন কাটিব লাগিব। গতিকে চোকা ঔষধ দিয়াৰ বাহিৰে অন্য উপায় নাই। ইপিনে অস্ত্ৰোপচাৰৰ সময়ত দুৰ্গাপূৰত দিয়া তেজৰ লগত হেপাটিটিছ বিৰ বীজাণুয়ে মোৰ শৰীৰৰ ৰক্ত কণিকাৰ লগত মিহলি হৈ যকৃতত বাহৰ পাতিছিল।

তেনে এটি সময়তে চিষ্টাৰ ষ্টেলাৰ প্ৰদাৰ্পন মোৰ কোঠাত।

"ভগৱানে আপোনাৰ মঙ্গল কৰক । আপোনাৰ বাবে প্ৰভু যিশুৰ ওচৰত মই প্ৰাৰ্থনা কৰিবলৈ আহিছো।"

কোনোবা এটা ইভানজেলিকেল চচাইটিৰ পৰা আহিছে চিষ্টাৰ ষ্টেলা। মায়ে হস্পিটেলৰ গীৰ্জাঘৰত মোৰ মংগলৰ বাবে মম জ্বলাবলৈ যাওঁতে গীৰ্জাৰ বাহিৰত অপেক্ষা কৰা সময়ত চচাইটিৰ পুস্তিকা কেইখনমানত চকু ফুৰাইছিলো। প্ৰভু যিশুৰ বাণীক বিশ্ব বাসীৰ মাজত বিলাই দিয়াৰ মহৎ উদ্দেশ্য তেওঁলোকৰ। কোনোবা এখন পুস্তিকাত নতুন contact person সকলৰ নাম আৰু ফোন নম্বৰবোৰ আছিল। বুজিলোঁ উদ্দেশ্য যিমান মহান নহওঁক , সাধাৰণ ভাষাত সেয়া আছিল মানুহৰ মাজত খৃষ্টীয়ান ধৰ্মৰ প্ৰসাৰ কৰা। এনেবোৰ সংগঠনৰ প্ৰতি থকা মোৰ স্বাভাৱিক বিৰক্তি নেওচি ভদ্ৰতাৰ খাতিৰত চিষ্টাৰ ষ্টেলাক ধন্যবাদ জনাই বহিবলৈ অনুৰোধ কৰিলোঁ।

কেৰেলাৰ মালাবৰ উপকণ্ঠৰ সমূদ্ৰতীৰৰ এখন সৰু গাঁৱৰ বাসিন্দা ষ্টেলা ভাৰগিজ। দেউতাকে কাম কৰিছিল ভাৰতীয় ৰেলত। এংলো ইণ্ডিয়ান মাক আৰু মালয়লী দেউতাকৰ চতুৰ্থ সন্তান। দেউতাকৰ লগত দক্ষিণ ভাৰতৰ বিভিন্ন ঠাইত জীৱনৰ 15 টা বছৰ পাৰ কৰিছে। ট্ৰভানক'ৰ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা সমাজ বিজ্ঞান বিভাগৰ এম. এ পাছ কৰিছে। সৰুৰে পৰা ধৰ্মীয় পৰিবেশৰ মাজত ডাঙৰ হোৱা। মাক ঢুকোৱাৰ পিছত প্ৰভু যিশুৰ বাণীতে জীৱনৰ অৰ্থ বিচাৰি ষ্টেলা ভাৰগিজ হৈ পৰিল চিষ্টাৰ ষ্টেলা। খৃষ্টীয়ান নানৰূপে যিশুৰ বাণী শুনাই আৰ্তজনক ।

প্ৰতিজন মানুহ একো একোখন ভিন্ন পৃথিৱী। মানুহৰ এই বিবিধতাই মোক আকৰ্ষিত কৰে মানুহৰ ওচৰ চাপিবলৈ , নতুন এক পৃথিৱীৰ সন্ধানত।

বোধহয় মোৰ সংগ্ৰামৰ সময়খিনিত তেওঁ অন্তৰৰ পৰা মোৰ বাবে প্ৰভুৰ আশীৰ্বাদৰ প্ৰয়োজন অনুভৱ কৰিছিল। সেইবাবেই প্ৰথমদিনা অহাৰ কেইদিনমান পিছত তেওঁ আকৌ আহিছিল। ধেমালিৰ চলেৰে চিষ্টাৰ ষ্টেলাক সেইদিনা ক'লো - " মই তথাকথিত ধৰ্ম নমনা মানুহ, ডিঙিত তৰোৱাল লগাই দিলেও লাভ নাই .. I am a Hindu till the last breadth "

তেওঁ সুধিছিল - মই ব্ৰাহ্মণ নেকি !

মই কৈছিলোঁ মই ধাৰ্মিক নহয়, কিন্তু আধ্যাত্মিকতাবাদ মোৰ জীৱনৰ সাধনা। প্ৰচলিত ধৰ্মীয় আচাৰ , নীতি নিয়মৰ পালন নকৰাকৈ পাঁচ হাজাৰ বছৰীয়া হিন্দু সংস্কৃতিৰ মই এক অভিন্ন সত্বা। সেইবাবেই ধৰ্মীয় ৰীতি নীতি পালন নকৰাকৈও মই এজন হিন্দু। ধৰ্ম আৰু আধ্যাত্মিকতাবাদৰ পৃথকীকৰণ তেওঁ সহজে বুজা নাছিল ।

আধ্যাত্মিকতাবাদ নথকা ধাৰ্মিক মানুহৰ প্ৰতি মই আকৰ্ষণ অনুভৱ নকৰোঁ। মই কৈছিলোঁ - আপুনি বিশ্বাস কৰাৰ দৰে পৃথিৱীত পাপৰ বোজা লৈ মই ধৰালৈ অহা নাই। জীৱন মোৰ বাবে চিৰসুন্দৰ , এক অনুপম অনুভৱ, এক অভিনৱ যাত্ৰা । মোৰ এই বেয়া দিনটো , এই ভাৱধাৰাই মোৰ সাহস, জীয়াই থকাৰ প্ৰেৰণা। আদি শঙ্কৰাচাৰ্য্যৰ অদ্বৈতবাদ মই পঢ়িছোঁ, বিবেকানন্দও পঢ়িছোঁ । যেতিয়াই নিৰাশাই জীৱনক হতাশাগ্ৰস্ত কৰি তোলে , আজিও মই বিবেকানন্দৰ সেই বিখ্যাত উক্তি আওৰাও - The world is enjoyed by the heroes , be a hero ।

Yes, I am a hero.

ভেলোৰৰ হস্পিটেলত থকা সময়খিনিত তেওঁ বহুবাৰ মোৰ খবৰ লবলৈ আহিছিল। তেতিয়ামানে তেওঁ মোক খ্ৰীষ্টিয়ান ধৰ্মত দীক্ষিত কৰাৰ কিবা যদি সামন্যতমো আশা ৰাখিছিল, বোধহয় একেবাৰে পাহৰি গৈছিল। তেওঁ মোৰ বাবে যথেষ্ট সময় লৈ আহিছিল। তেওঁৰ পৰা শুনিছিলো মালাবৰ উপকূলৰ সমূদ্ৰতীৰৰ গাঁৱত তেওঁলোকৰ শৈশৱৰ কথা , দেউতাকৰ লগত লাম লাকটু বান্ধি কটোৱা সৰু ডাঙৰ ঠাইবোৰৰ অনেক গল্প, মাকক হেৰুৱাৰ বেদনাগধুৰ কঠিন সময়খিনিৰ কথা , যৌৱনৰ স্বপ্ন। মই আছিলোঁ আগ্ৰহী শ্ৰোতা। আগ্ৰহী শ্রোতাৰ সমুখত নিজক পৃথিৱীখন উন্মুক্ত কৰাৰ এক গভীৰ তৃপ্তিবোধ আছে । মোৰ আগ্ৰহে বোধহয় তেওঁক চিষ্টাৰ ষ্টেলাৰ পৰা আকৌ ষ্টেলা ভাৰগিজ কৰি তুলিছিল।

" Mr. Medhi আজিলৈ আহো। অহাবাৰ আপোনাৰ পৰা শুনিম গঙ্গা নদীৰ পাৰে পাৰে গঢ়ি উঠা প্ৰাচীন আৰ্য্য সভ্যতাৰ কাহিনী ।"

ভাৰতৰ ইতিহাস , সংস্কৃতিৰ লগত তেওঁৰ পৰিচয় আছিল নগণ্য, যি পঢ়িছিল সেয়া আছিল মাথো স্কুল কলেজৰ দেওনা পাৰ হোৱাৰ আহিলা। কিন্তু মোৰ দৰে তেওঁও আছিল আগ্ৰহী শ্ৰোতা। প্ৰাচীন সিন্ধু সভ্যতাৰ পৰা আৰ্য্য সভ্যতালৈ , সাংস্কৃতিৰ উত্তৰণৰ কত কাহিনী মই তেওঁক কোৱা নাছিলোঁ। নাঙলৰ আৱিষ্কাৰৰ লগে লগে সভ্যতাৰ প্ৰগতিৰ চকা ত্বৰান্বিত হোৱাৰ কথা শুনি তেওঁ আচৰিত হৈছিল । পুলকিত হৈ তেওঁ কৈছিল - আকৌ আহিম, আকৌ আহিম । আমাৰ দেশৰ এই অযুত কাহিনী আপোনাৰ মুখেৰে শুনিম ....You are such a master story teller ।

মই কওঁ - আপুনি এদিন যদি নিজৰ বিষয়ে লিখে এখন ৰচনা লিখিব - My evenings with a story teller in Vellore ।

দুবছৰ ভেলোৰৰ হস্পিটেলত থাকি সুস্থ হৈ ওলাই অহাৰ সময় আহিল। 1999 ৰ ছেপ্টেম্বৰ মাহত হস্পিটেলখনত যি সোমাইছিলো , একেবাৰে ছুটি পালো 2001 ৰ এপ্ৰিল মাহত। চিষ্টাৰ ষ্টেলাক মাজতে চাৰিমাহ মান লগ পোৱা নাই । কাহিনী শুনি ভাল পোৱা মানুহজনী ক'ত নোহোৱা হ'ল !

ভেলোৰ হস্পিটেলৰ মুখ্য দুৱাৰৰ কাষতে আকৌ লগ পালোঁ চিষ্টাৰ ষ্টেলাক। তেওঁক অভিবাদন জনোৱাৰ পিছত ক'লো - Long time, no see. Where are you lost Sister ....কাইলৈ যামগৈ । মোৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰিব আৰু কাহানিও উভতি আহিব নালাগে যেন ।

দীঘলীয়া আবেলিবোৰত তেওঁক লগ পোৱা সময়খিনিত মাজে মাজে সৰু ছোৱালীৰ দৰে উৎসুক হৈ পৰা ষ্টেলা ভাৰগিজজনী তেতিয়া নাছিল তেওঁ। কান্ধত গুৰু সামাজিক আৰু ধাৰ্মিক দায়িত্ববোধে । মাইছোৰৰ কোনোবা এখন মিছনেৰী স্কুলৰ শিক্ষকতাৰ দায়িত্ব দিছে তেওঁৰ।

" What do you take home from here Mr. Medhi ?" তেওঁ সুধিছিল।

" চিষ্টাৰ ষ্টেলা , গানৰ কেচেটৰ ৰিলবোৰ টেপ ৰেকৰ্ডাৰত ফচি যোৱা দেখিছে নিশ্চয় ! যিখিনি অংশ বেয়া হয় সেইখিনি ফাষ্ট ফৰৱাৰ্ড কৰি দিও , ভালখিনিৰ পৰা আকৌ বাজিবলৈ ধৰে। জীৱনৰ এই দুটা বছৰ ফাষ্ট ফৰৱাৰ্ড কৰি দিম বুলিয়ে ভাবিছিলোঁ। পিছে.....এতিয়া সলনি হৈছে চিন্তাধাৰা " মই ক'লো।

" What's the changed perspective, if you don't mind ?"

" হয় এতিয়া সলনি হৈছে । ভাবিছো যিখিনি ৰিলটোৰ বেয়া হৈছে , সেইখিনিও চি চিয়াই বাজকচোন । অপেক্ষাই সময়ক মধুৰ কৰে। অপেক্ষাৰ অন্তত আকৌ সেই হৃদয়ৰ কঁপাই যোৱা গীতবোৰ বাজি উঠিব নহয়। চি চিযাই বজা সময়খিনিও জীৱনৰ সম্পদ কিন্তু ।"

চিষ্টাৰ ষ্টেলাক বিদায় জনাই মূল দুৱাৰৰে ওলাই আহিছো বাহিৰৰ পৃথিৱীখনলৈ। হাতখনৰ স্থবিৰ হৈ পৰা আঙুলীবোৰে আকৌ ঘুৰাই পাইছে স্বাভাবিক ছন্দ। দেহৰ ধমণিত ঘুৰি ফুৰা হেপাটিটিছ বিয়ে কেতিয়াবাই অন্য পথ পোনাইছে। পিছৰ পৰা চিষ্টাৰ ষ্টেলাৰ মাত শুনা যেন লাগিল

"Mr. Medhi ..."

হয় , চিষ্টাৰ ষ্টেলাই হয়। তেওঁ আগুৱাই আহিল ।

" Mr Medhi ..Thank you for the wonderful time and long conversations we had. You are a noble soul and a master story teller.
I want to tell you faith makes life bearable, বিশ্বাসে জীৱনটোক সহনীয়া কৰি তোলে বিশেষকৈ আমাৰ দৰে দুৰ্বল মানুহবোৰৰ বাবে। Faith may be another form of escapism , but it makes life easier and Godly. ঈশ্বৰে আপোনাক কুশলে ৰাখক।"

তেওঁক ক'লো "Yes Sister Stella , if faith makes you feel Godly, you are truly a blessed soul "

ভেলোৰৰ পৰা ওলাই পুনৰ আহি পালো দুৰ্গাপূৰ।লাহে লাহে দুৰ্গাপূৰ মোৰ বাবে একেবাৰে অসহনীয় হৈ পৰিছিল। বাৰ্মাই তেতিয়া ষ্টীল কোম্পানীৰ চাকৰি এৰি লণ্ডনলৈ গুচি গৈছিল। বহুবোৰ বন্ধুয়েই তেতিয়া এৰি গৈছে দুৰ্গাপূৰ।

চাকৰিৰ পৰা পদত্যাগ পত্ৰ দি ওলাই আহিলো । এদিন পিঠিত বেগ এটা লৈ সেই একেটা ৰেল ষ্টেচনতে দুৰ্গাপূৰলৈ আহিছিলো । আহিবৰ সময়ত ৰেলৰ ষ্টেচনবোৰৰ নামবোৰ পঢ়ি আহিছিলো। সেই নামবোৰকে আকৌ এবাৰ পঢ়ি গ'লো, মাথো বিপৰীত ক্ৰমত।

2001 ৰ পৰা প্ৰায় 19 বছৰ পাৰ হ'ল। চিষ্টাৰ ষ্টেলাক পুনৰাই আৰু লগ পোৱা নাই। কৰবাত এইবাৰ লগ পালে আকৌ এবাৰ জোকাম - "সৰ্বশক্তিমান যিশুৰ প্রিয় পোপৰ চহৰ ভেটিকান ইটালীৰ ৰোমতেই অৱস্থিত। তাতেই আকৌ কৰ'না ভাইৰাছৰ উপদ্ৰৱ কিদৰে সম্ভৱ চিষ্টাৰ ষ্টেলা !"


You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

নতুন বছৰৰ চিন্তা

 নতুন বছৰটোৰ প্ৰথম ৰাতিপুৱা বিচনাতে এৰি অহা সময়খিনিৰ কথাবোৰ মনতে জুকিয়াই আছিলো। এনেয়েও ৰাতিপুৱা সময়খিনিত মোৰ চিন্তাবোৰ দিহিঙে দিপাঙে ঢাপলি মেলে।

কিয় জানো কৃশানুৰ মুখখন মনত পৰিল । Krishanu Dutta , ইঞ্জিনিয়াৰিং কলেজৰ মোৰ জুনিয়ৰ। ফেচবুকত কিছু মন্তব্যক লৈ আমাৰ মাজে মাজে কথাৰ কতাকটি হয় যদিও এটা কথাত মই সদায় নিশ্চিত হৈ থাকো কৃশানুয়ে যি কৈছে অন্তৰৰ পৰা যি বিশ্বাস কৰে তাৰ ভিত্তিত কৈছে। আমাৰ চিন্তাধাৰা ভিন্ন হব পাৰে , কিন্তু অসম আৰু অসমীয়াৰ স্বাৰ্থত সদায় মতামত দিয়া হয় । সেই কৃশানুয়ে গোটেই অসমীয়া মানুহৰ বাবে এটা আশাব্যঞ্জক খবৰ কঢ়িয়াই আনিছিল। অগাধ ধন সম্পত্তিৰ থকা পৰিয়ালৰ ল'ৰা নহয়, আমাৰ দৰে সাধাৰণ ঘৰৰ ল'ৰা কৃশানু । চাকৰি কৰি আছিল দেশৰ আগশাৰীৰ BHEL নামৰ বৃহৎ কোম্পানীটোত মেনেজাৰ হিচাপে। সেই চাকৰি বাদ দি, খুলিছে জাগীৰডত Ni4 নামৰ এখন সম্পূৰ্ণ নিৰামিষ ৰেস্তোৰাঁ। বেপাৰ বাণিজ্য বুলিলে সততে ভয় খাই থকা এটা জাতিৰ বাবে এইটো কম কথা নহয়। তাকে কৰি অন্য বহুকেইজনক সংস্থাপন দিছে।

আমাৰ ইতিহাসৰ যুগান্তকাৰী চৰিত্ৰবোৰক সৰ্বভাৰতীয় পৰ্য্যায়ত মানুহে চিনি নাপায় । অসম বুলিলে অসমৰ বাহিৰৰ মানুহে আগেয়ে ভূপেন হাজাৰিকাক চিনি পাইছিল। এতিয়া অসমৰ মানুহে ভাল পাওঁক বেয়া পাওঁক হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাক বহুতে বাহিৰত চিনি পায়। সৰ্বভাৰতীয় পৰ্য্যায়ত অসমক চিনাকি কৰাই দিয়াৰ দায়িত্ব কিন্তু অসমীয়াৰেই সৰ্বাধিক।

সেইবাবেই আজি ৰাতিপুৱা এটা চিন্তা আহিছে। লাচিত বৰফুকনৰ প্ৰতিমূৰ্তি এটা দিল্লীত হোৱা উচিত নহয়নে ! মানুহৰ সঘন আহ যাহ থকা ঠাইত। দিল্লীৰ সেনাক হৰুৱাই কাললৈ খিয়তি ৰাখি যোৱা কালজয়ী বীৰ জনৰ প্ৰতিমূৰ্তি দিল্লীতে স্থাপন হোৱা অসমৰ বাবে কম গৌৰৱৰ কথা হবনে ! এইবোৰ কথাও অসম চৰকাৰে গমি পিটি চাব লাগে। এইটো বৰ কঠিন কাম নহব যেন লাগে।

আমি দিল্লীৰ লগত নাথাকো, আমি ভাৰতক তেল নিদিওঁ, চৰকাৰৰ লগত কথা নাপাতো, এইবোৰ কিন্তু ল'ৰা ধেমালি , অপৈনত মস্তিষ্কৰ কাম বা পৈনত কিন্ত নিজৰ ক্ষুদ্ৰ স্বাৰ্থৰ বাবে কোৱা কথা। বাস্তৱৰ ছবি খনৰ লগত খাপ নোখোৱা কথা এইবোৰ ।

চৰকাৰ যিয়েই নহওঁক অসমে সুবিধা খিনি আদায় কৰাহে মুখ্য কাম। তাকে নকৰি চাবুৱাৰ ডাকঘৰ , ৰেল ষ্টেচন জ্বলোৱা সকলে চাবুৱাৰ ৰাইজৰ কি উপকাৰ সাধিলে বুজি নাপাওঁ। ইয়াৰ ফল ভুগিব সাধাৰণ আমাৰ মানুহেই। তৃতীয় পক্ষৰ কথা কৈ কিমান আৰু নিজক ফাঁকি দিব ! বনভোজলৈ যোৱা মানুহখিনিৰ ওপৰত অত্যাচাৰ কৰি জাতিৰ কি উপকাৰ সাধিলে ! আপদীয়া উচ্ছাস কিন্তু অসমীয়াৰ প্ৰধান শত্ৰু।

অসমৰ ৰাইজ সজাগ নহলে এনে হাজাৰজন কৃশানুৰ সপোন আৰু উদ্যম কিন্তু কলিতে মৰহি যাব, কাজিৰঙা আৰু ৰাজ্যখনৰ পৰ্যটন ক্ষেত্ৰত নিয়োজিত হাজাৰ হাজাৰ পৰিয়ালৰ পেটত গাঁঠি লাগিব। এইবোৰ কথাও চিন্তনীয়।

আৰু কিছুমান কথা অসমীয়াই চিন্তা কৰা যুগুত। CAA ৰ বিৰুদ্ধে আন্দোলন কৰিলেই এইখন বাতিল হবনে ! অসমত বিজেপি চৰকাৰৰ ঠাইত অন্য এটা দলক আনিলে আইন খন বাতিল হবনে ? কেতিয়াও নহয়। যিবোৰ ৰাজ্য চৰকাৰে নিজৰ ৰাজ্যত কা নামানো বুলি কৈ আছে, সেইবোৰ বহুৱালি নহয়নে ? বিশেষকৈ নাগৰিকত্ব বিষটোৱেই ৰাজ্য চৰকাৰৰ এক্তিয়াৰৰ ভিতৰত নপৰে।

অসমৰ মানুহে এটা কথা বুজা উচিত অসমৰ বাহিৰত যি আন্দোলন হৈছে তাত চামিল হৈছে বিৰোধী দলবোৰ , বাওঁ সকল আৰু সৰ্বাধিক ইছলাম ধৰ্মীয় মানুহখিনি। এওঁলোকৰ উদ্দেশ্য কা আইনখনত ইছলাম ধৰ্মকো সাঙুৰি লোৱা। এই মানুহখিনিৰ সৰহভাগে এনেয়েও বিজেপি দলক ভোট নিদিয়ে। সেইবাবেই এই আন্দোলনৰ পৰা।বিজেপি দলৰ ক্ষতি হোৱা নাই , বৰং লাভ হে হৈছে। এইবোৰ কৰি থাকোতে দেশৰ আৰ্থিক বিকাশ জাতীয় চৰকাৰক বিপদত পেলাব পৰা বিষয়বোৰ তল পৰিল আৰু বোধহয় তৃতীয় কোৱাৰ্টাৰৰ (Q3) পৰা অৰ্থনীতিয়ে ফলাফল ভাল দেখুৱাবলৈ আৰম্ভ কৰিব। ইয়াৰ বিপৰীতে দেশৰ সৰ্বাধিক মানুহ কিন্তু CAA ৰ সমৰ্থনত। বিশেষকৈ পাকিস্তান আৰু বাংলাদেশত ধৰ্মৰ নামত নিপীড়িত হিন্দু খিনিৰ প্ৰতি মুখত নকলেও পেটে পেটে বহু মানুহৰ সমৰ্থন আছে। লগতে দেশৰ অন্য অংশটো কাশ্মীৰ বা মধ্য প্ৰাচ্যৰ ISIS আদিয়ে কৰাৰ দৰে পৰিস্থিতি হব পাৰে বুলি ভয় কৰা মানুহ কংগ্ৰেছ দলটো আছে, বাওঁ সকলৰ বহু পৰিয়ালেও চাৰিবেৰৰ মাজত সেই শংকা বেকত কৰে (নামবোৰ নকওঁ, ক'লে জগৰ লাগিব আৰু প্ৰমাণ বিচাৰিব, মইতো চোৰাং কেমেৰা লগত লৈ মানুহৰ লগত কথা নাপাতো ) সেইবাবেই ভোটৰ অংকত বিজেপি দলৰ হেৰাৱাবলৈ বিশেষ একো নাই । অসমৰ কথা সুকীয়া। অসমৰ মানুহে নতুনকৈ মানুহ বিচৰা নাই। কিন্তু অসমতো এনে মানুহ সংখ্যাত কম নহয়।

সেইবাবেই কওঁ, CAA বাতিল হব পাৰে মাথো ন্যায়ালয়ত আৰু সেই যুজঁ চলি আছে। আৰু যদি সেয়াই হয়, কাৰ স্বাৰ্থত আমি হাতৰ কুঠাৰ ভৰিত মাৰি 1983 ৰ পুনৰাবৃত্তি কৰি আছো ! অন্য এটা হাতী পাৰ্টীৰ স্বাৰ্থত, নে অসমলৈ বিদেশী আনি অসমীয়াৰ ভৱিষ্যত সন্দিহান কৰি তোলা কংগ্ৰেছ আৰু সহযোগী বাওঁ হতিয়া কেইটাৰ স্বাৰ্থত !

চৰকাৰ এখনক যোগ্য প্ৰত্যুত্তৰ দিয়াৰ ঠাই হ'ল বেলট কাকত। ক্ষোভৰ উত্তৰ দিব খুজিলে 2021 ৰ বেলটৰ যুদ্ধত দিয়ক । প্ৰত্যুত্তৰ দিয়ক উচ্চতম ন্যায়ালয়ত। ৰাজহুৱা সম্পত্তি ধ্বংস কৰি, বনভোজলৈ যোৱা মানুহক পিটি, অনেক পৰিয়ালৰ জীৱন ধ্বংস কৰি, ৰাজহুৱাকৈ অশালীন শব্দ কোৱা ভাৰসম্যহীন কাৰোবাৰ নকল কৰি আকৌ এক ৰাজনৈতিক ষড়যন্ত্ৰৰ বলি হৈ কেতিয়াওঁ নহয়।

এৰি অহা দিনবোৰ

বিয়া নপতা দিনৰ কথা এইবোৰ। গ্ৰেণ্ড ট্ৰাংক ৰোডৰ কাষৰ বিখ্যাত ধাবা এখনত দোভাগ ৰাতি মই আৰু "বংগবন্ধু" ভত্যু ( ভট্টাচাৰ্য্য) । ব্যস্ত ধাবা খনত গ্ৰাহক কমিছে তেতিয়া। আমাৰ ওচৰতে কেইজনমানে পানীয় খাই বহি আছে। কথা বতৰাত গম পাইছো ধানবাদৰ পিনৰ মাস্তান।

ধিছিও.. কৈ এটা শব্দ ওলাল, অলপ ধোঁৱা দেখিলো । মই আৰু ভট্টই ইফালে সিফালে চাইছোঁ। আমাৰ ওচৰত খাই থকা ধানবাদৰ ভদ্ৰলোক এজনে হাত এখন উঠাই ক'লে -" ভাই চাহাব , গলটিচে নিকাল গয়া, খাৰাপ মত পানা"

ভট্টই একেকোবে পলাবই খুজিছিল। খোৱাৰ নামত ধাবাত শ্বহীদ হব নোৱাৰি । নাইট শ্বিফ্ট ডিউটিৰ ৰিলিভাৰ নহা বাবে ৰাতিৰ সাঁজ ধাবাত খাব যোৱাৰ চৰ্তত মেনেজাৰ মান্তি হোৱাতহে নিশাৰ শ্বিফ্টত থাকিবলৈ মান্তি হৈছো দুয়ো। তাৰপিছত সেই ধাবাত দুয়োৰে প্ৰদাৰ্পন। ইপিনে গৰম গৰম চিকেন ভাৰ্টা আহি গৈছে। এৰো কেনেকৈ ! ভট্টক বুজালো - চা , মৰিলে এনেও মৰিবি , তেনেও মৰিবি। কিন্তু এনে ভাৰ্টা এৰি কেণ্টিনৰ পুৰি চোবাব নোৱাৰি এই ৰাতিখন।

খাইহে ধাবা এৰি আহিলো সেইদিনা।

#######

সেইজন বন্ধুৰ আকৌ ভয়ংকৰ বেমাৰ। প্ৰেমৰ দেৱতাৰ বিষাক্ত শৰপাট বুকুতে লাগিছে তেওঁৰ। প্ৰেয়সীৰ বাবে সকলো ত্যাগ কৰিবলৈ সদাপ্ৰস্তুত বন্ধু ।

বন্ধু আকৌ মোৰ ওপৰত একেবাৰে খড়্গহস্ত হৈ থাকে। মানুহক বুজিবকৈ বেছি সময় নালাগে মোক। কোনখিনিত হেচুকিলে আচল স্বৰূপটো ওলাই পৰে , সেয়া মই জানো। বান্ধৱীৰ সকলোবোৰ কুট কৌশল বন্ধুৰ আগত সহজ ভাষাত উপস্থাপন কৰো। তাতেই তেওঁৰ খং।

আমি থকা চহৰখন আছিল এখন সুন্দৰ , সুৰুচি সম্পন্ন চহৰ। আমোদ প্ৰমোদৰ সকলোবোৰ ব্যৱস্থা কৰি দিছিল আমাৰ কোম্পানীয়ে। চহৰৰ সন্ধিয়াবোৰ কিযে মায়াময় আছিল ! বলিউডৰ নায়িকা সকলক ম্লান কৰিব পৰাকৈ ৰূপহী ৰুচ ছোৱালীৰ আহ যাহ কলনীত। দুচকীয়া বাহনত যৌৱনৰ ঔদ্ধত্ব , সুদূৰৰ নিমন্ত্ৰণ। অবিবাহিত ইঞ্জিনীয়াৰ চামাৰীটোৰ ফোনটো আছিল অতিশয় ব্যস্ত। বিশেষকৈ দুৰ্গা পূজাৰ সময়ৰ ওচৰ পাজৰে ব্যস্ততা আৰু বাঢ়ি যায়। হৃদয়ৰ কত সংবাদ , কত প্ৰস্তাৱ কঢ়িয়াই আনে ফোনটোত।

আৰু সেই ফোনটোৱেই এদিন বন্ধুক শৰবিদ্ধ কৰিছিল।

সেইদিনা গধূলি মোক নিমন্ত্ৰণ দিছিল বন্ধুয়ে। গধূলি জলাহাৰ মাজে মাজে কৰে বন্ধুয়ে । মোৰ জলাহাৰত ৰাপ নাথাকিলেও মাটন কিম্মা, টিককা, চিকেন তন্দুৰী আদি গোটাহাৰবোৰ আছিল বৰ প্ৰিয়।

সেইদিনা সন্ধিয়াও বন্ধুক উদ্ধাৰ কৰিবলৈ বহু চেষ্টা কৰিলোঁ । বুজনিৰ ফল হিতে বিপৰীতহে হ'ল। খঙত ফাটি পৰিল বন্ধু। তাতে জলাহাৰৰ পাৰ্শ্বক্ৰিয়াত আক্ৰান্ত দেহ মন ।

ক'ৰপৰা উলিয়াই আনিলে জানো বস্তুবিধ। নলীটো মোৰ পিনে বহু সময় পোনাই থাকিল সেইদিনা। জীওটো হাতত বান্ধি পাৰ কৰা সময়খিনি কাহানিও শেষ নোহোৱা কিবা অনন্ত কাল যেন লাগিছিল।

বহুবছৰ আগৰ কথা। সেই চহৰ এৰি গুচি আহিলো। সেই সময়ৰ প্ৰতিটনত 10000 টকীয়া M6 তীখাক 50000 টকীয়া M1 নকৰো বুলি ফেপেৰি পাতি উঠা বাবে দামোদৰত উটাই দিয়াৰ ধমক আহে ফোনত। উটি যোৱাৰ আগেয়ে এদিন নিজেই আঁতৰি আহিলো ।

সময় বাগৰিল। মোৰ ডাঙৰ ল'ৰাই আজি মোৰ জেকেট পিন্ধি মোক আহুকালত পেলাব পৰা হ'ল।

খবৰ পালো , বান্ধৱীৰ পিছত বন্ধু আজিও লাগি আছে। বিয়াখন হোৱা নাই। জীৱনৰ সমস্ত সঞ্চয় ক'ত গৈছে ঠিকনা নাই , অহাকালিৰ কোনো নিশ্চয়তা নাই। বন্ধুৰ বাবে আজিৰ যি দৃশ্যপট মই দেখিছিলো 20-22 বছৰ আগেয়ে, তাকে বুজাবলৈ গৈ সেইদিনা জীৱনটোকে হেৰুৱাব খুজিছিলোঁ।

যিয়ে ভৱিষ্যত দেখা নাপায় সেইসকলক ভৱিষ্যত দেখুৱাবলৈ চেষ্টা কৰোঁতে নিজৰ সুৰক্ষাৰ প্ৰতি সাৱধান হব। কাৰণ তেওঁলোকে সত্য সন্ধান দিয়া মিত্ৰকে শতৰু বুজিব পাৰে। নিজৰ ব্যৱস্থাখিনি নিজে কৰি ৰাখিব।

এই ঘটনাটোৰ লগত অসমৰ সাম্প্রতিক ঘটনাৱলীৰ কোনো মিল নাই।

You can contact Kamaljit at
kamaljitmedhi1975@gmail.com

আজৰি পৰৰ চিন্তা

দূৰ অতীতৰ , হাজাৰ বছৰীয়া ইতিহাস নহয় এইবোৰ । ব্যৱধান মাথো এটা প্ৰজন্মৰ । এই ধৰক , ল'ৰা দুটাই মুৰ্গীৰ মাংস খাই বৰ তৃপ্তি পায়। সিহঁতৰ বয়সত মুৰ্গীৰ মাংসৰে এসাঁজ খোৱা আমাৰ বাবে কিন্তু সহজ কথা নাছিল। নিখুঁত পৰিকল্পনা , কত অভিনয় আৰু একাগ্ৰতাৰ প্ৰয়োজন আছিল । আমাৰ ঘৰবোৰত মুৰ্গীৰ প্ৰৱেশ নিষিদ্ধ আছিল। ককা আইতাই মুৰ্গী ভক্ষণ মানে একেবাৰে জাত যোৱা বুলি বিশ্বাস কৰিছিল যদিও সকলোৰে আত্মা ৰাম বুলি ঘোষাপদ গোৱা হৈছিল। মামাহতঁৰ ঘৰৰ পৰা সেইবিধ হৰলিক্সৰ বটলত প্ৰেৰণ কৰা হৈছিল গোপনে। সেইদিনা মাৰ পেটৰ বিষ এটা উঠিছিল। বিষ কমিলে খাম বুলি ভাতসাঁজ নিজৰ কোঠালৈ লৈ আহিছিল।

হাজোৰ পুৰণি ঘৰৰ পৰা মা দেউতা তেতিয়া অলপ দূৰৰ নিৰ্জন ঠাই এখনলৈ উঠি গৈছে। সেয়া আছিল মাৰ ইচ্ছা। হাজোৰ মন্দিৰৰ ওচৰৰ ঠাইখিনিত এটা উৎসৱ মুখৰ পৰিবেশ থাকে সদায় । এনে পৰিবেশ ল'ৰা ছোৱালীৰ শিক্ষাৰ অন্তৰায় বুলি মায়ে ভাবিছিল। মুকলি বতাহ আৰু ৰ'দালি তেওঁৰ প্রিয় আছিল।

এনেতে এদিন নতুন ঘৰলৈ খবৰ লবলৈ আহিল দেউতাৰ শিক্ষক স্বৰ্গীয় কণ্ঠীৰাম দাস। স্বৰ্গীয় দাসদেৱ আছিল হাজো অঞ্চলৰ এজন প্ৰখ্যাত ইংৰাজী শিক্ষক । শিক্ষকতা আছিল তেওঁৰ জীৱনৰ সাধনা। ভাল ছাত্ৰৰ সন্ধান পালে , তেওঁ আপোনপাহৰা হোৱা দেৱতা সুলভ মানুহ। দেউতা আছিল তেওঁৰ বৰ প্রিয় ।

দেউতাই অথে বেথে তেওঁক আদৰি আনিলে। সুন্দৰ আবেলিটোত দাসদেৱে ঘৰৰ ভিতৰত নবহি চোতালতে এখন চকী দিবলৈ দেউতাক কলে।

অথন্তৰ লাগিল তাতেই। ককা আইতাৰ পৰা বেলেগকৈ থকাৰ সুবিধা লৈ দেউতাই দুদিনমানৰ আগেয়ে পৰীক্ষামূলক ভাবে দুটা মুৰ্গী কিনি আনিছিল পুহিবলৈ। মুৰ্গী দুটাক চাউল খাবলৈ দিয়াটো আবেলিৰ তেওঁৰ অন্যতম প্রিয় কাম আছিল। দেউতাক দেখাৰ লগে লগে , সিহঁত দুটাই দেউতাৰ ওচৰলৈ দৌৰি আহিল। দেউতাই যিমানেই খেদে , সিহঁতেও সিমানেই কাষ চাপি আহে।

" ছাৰ, এইবোৰ ওচৰৰ মৰিয়া মানুহৰ মুৰ্গী । বৰ দিগদাৰ দিয়ে । " দেউতাই মিছা মাতিলে। তেওঁৰ নিজে মুৰ্গী পোহাৰ কথাটো কবলৈ সাহস হোৱা নাছিল।

লুইতৰ বুকুৰে বহু পানী বাগৰি গলেও , সৰু কালৰ সেই সাধাৰণ ঘটনাটো মোৰ মনৰ ভিতৰত উকমুকাই থাকিল। ইঞ্জিনিয়াৰিং কলেজৰ হোষ্টেলত দেখিছিলো চুবুৰীয়া ৰাজ্যবোৰৰ জনজাতীয় ল'ৰা ছোৱালী খিনিৰ প্ৰতি আমাৰ অসমীয়াখিনিৰ এক উচ্চাত্মিকাবোধ। বহুক্ষেত্ৰত নিজৰ হীনমন্যতাক লুকাবলৈ বোধহয় এই উচ্চাত্মিকাবোধৰ প্ৰয়োজন হৈছিল। আমাৰ নিঃকিন অৱস্থাৰ বিপৰীতে সেই ল'ৰা ছোৱালীবোৰে দামী দামী ব্ৰেণ্ডৰ কাপোৰ পিন্ধিছিল, সুন্দৰ ইংৰাজী কৈছিল, ইংৰাজী গান গাইছিল, বান্ধৱীৰ লগত মহানগৰৰ মাদকতা উপভোগ কৰিছিল । পাহাৰৰ লোকসকলৰ খোৱা লোৱাক লৈ এক অৱজ্ঞা আৰু ইতিকিং মূলক মনোভাব আছিল ভৈয়ামৰ মানুহখিনিৰ। কবলৈ দ্বিধা নকৰো, মোৰ শৈশৱ আৰু কৈশোৰৰ দিনবোৰত সমাজ আৰু পৰিয়ালতো এনে সন্দেহ, অৱজ্ঞা আৰু উচ্চাত্মিকাবোধৰ বীজ ৰোপণ কৰা হৈছিল বহুবাৰ , বহু ক্ষেত্ৰত দকৈ কথাবোৰ চিন্তা নকৰাকৈ।

অসমীয়াৰ এই আচৰণৰ বাবেই পাহাৰীয়া ভাই ভনী সকল আমাৰ পৰা আঁতৰি গৈছিল লাহে লাহে।

জীৱনত এটা কথা সৰুতেই বুজি উঠিছিলো মানুহৰ মৰম পাবলৈ , আস্থা আৰ্জিবলৈ, তেওঁলোকৰ কৃষ্টি সংস্কৃতিক ভাল পাব লাগিব। মানুহক সন্মান কৰিবলৈ শিকিব লাগিব। আখলঘৰটোও এটা জনগোষ্ঠীৰ গৌৰৱ আৰু আতিথ্যতাৰ পৰিচয়।

হয়, মই কিছু বিশেষ খাদ্যহে খাই ভাল পাওঁ। কিন্তু কোনোজনে মৰমেৰে আগবঢ়াই দিয়া আমৰলী টোপ, মেথোনৰ মাংসৰ আচাৰকণ, সিজোৱা শামুকটো খাই পেলাইছোঁ অথেবেথে। । নগা পাহাৰৰ আলহী হৈ একেটা গাহৰিৰ ঠেংৰ পৰা বহুজনৰ লগত মাংস কামুৰি খাইছোঁ, ৰাই জাই কৰা পানীয়ৰে দেহ মন শাত কৰিছো, কেতিয়াবা ...। সেইবোৰ জগৰ লগা খাদ্যৰ কথা নকওঁ বাৰু। বিনিময়ত পাইছো মানুহৰ আকুণ্ঠ মৰম আৰু সহৃদয়তা।

কথাবোৰ কবলৈ সহজ , নিজৰ জীৱনত কৰি দেখুৱাবলৈ টান । দেউতাৰ মুখত শুনিছিলো তেওঁলোকৰ আত্মীয় কলিতাৰ ঘৰৰ ল'ৰাই বেলেগ জাতৰ ছোৱালী বিয়া কৰোৱাৰ ফলত বুঢ়ী মাকৰ অপমৃত্যুৰ কাহিনী। তেতিয়াই , মনত নিজৰ বিবাহৰ ক্ষেত্ৰত জাতি, ধৰ্ম, ভাষাৰ বান্ধোন নমনাৰ এক দুৰ্বাৰ আকাংশা জাগিছিল।

বিবাহৰ ক্ষেত্ৰত ধৰ্ম, জাতি, ভাষাৰ বান্ধোন নামানো বুলি কলেই নহব নহয়। এইবোৰ বিধিৰ পাকলগা বিপাক। জোৰা লগা সূতাডাল কেতিয়ানো ছিঙি যায় বুজিবলৈ টান। শেষত যিজনীয়ে সাত জনমৰ বাবে আহিল , বিয়াৰ পিছত গম পালোঁ তেওঁৰ আৰু মোৰ জাত হেনো একেই।








You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

সেই চিনাকি মুখবোৰ (2)

পৃথিৱীৰ লগত মিলি থকা দিগন্তৰ শেষ সীমালৈ বিস্তৃত বহাগৰ পথাৰখনত মাথো সেউজীয়া আৰু সেউজীয়া । বহাগী আকাশখন কলীয়া ডাৱৰে ওন্দোলাই আনিছে । দূৰ দিগন্ত আৰু ডাৱৰবোৰৰ মাজৰ অকাশখনিত তেতিয়াও পোহৰৰ ৰিং এটা আছে । তাৰেই মাজেদি আবেলিৰ স্তিমিত বেলিৰ এচেৰঙা ৰ'দ আহি দূৰৰ গছবোৰৰ গাত পৰিছে। তেনে এটি আবেলি, প্ৰায় জনশূন্য পথাৰ খনত এটা সাত বছৰীয়া শিশুয়ে গাইজনীৰ দৰখ ডালত টানি প্ৰাণপনে ঘৰমুৱা কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছে। গাইজনীও নাচোৰবান্দা। পথাৰখন নেৰাৰ পণ।এচাটি বতাহে ল'ৰাটোৰ চুলিবোৰ নচুৱাই আছে। দূৰত শিশুটোৰ মাক ৰৈ আছে । দুচকুত প্রানাধিক পুত্ৰৰ প্ৰতি উথলি উঠা মমতা । 

“ আহ , বেগাই আহ। তোক কোনে ইয়ালৈ আহিব কৈছিল ! ধুমুহা পাবহিয়েই আৰু ।” 

বতাহত মিশ্ৰিত গোন্ধ এটা নাকত লাগিছে। কোমল ঘাঁহনি গচকি শিশুটো আগুৱাই আহিছে মাকৰ ওচৰলৈ । পিছে পিছে গাইজনী।

কোনো কলা বিথিকাৰ স্থিৰ চিত্ৰ নহয় এইখন। মোৰ শৈশৱৰ অনেক জীয়া স্মৃতিৰ মাজত লুকাই থকা এৰি অহা দিনবোৰৰ এটা স্নেপশ্বটহে মাথো । 

দেউতাৰ কঢ়া শাসনত ঘৰৰ চাৰিসীমাৰ বাহিৰ ওলোৱাৰ সুবিধা বেচি নাছিল। তথাপি আমাক জীৱনৰ কিছু নতুন অভিজ্ঞতা লভিবকৈ সুবিধা কৰি দিয়াৰ বাবে বোধহয় মাজে মাজে তেওঁ শাসনৰ বাঘজৰী ডাল অলপ শিথিল কৰি দিছিল। শৈশৱত দুদিন দাদা এজনৰ লগত নদীত গা ধোৱাৰ অনুমতি পাইছিলোঁ। হাতত টকা এটা দি ফুটবল 'মেচ' ( match) কেইখনমান চাবলৈ অনুমতি দিছিল। সেইখিনি সময় আছিল মোৰ জীৱনৰ অমূল্য সম্পদ। 

ফুটৱল খেলচোৱাৰ কথা ওলালেই মনটো অতীতলৈ ঢপলিয়াই যায়। হাজো হায়াৰ চেকেণ্ডাৰী স্কুলৰ প্ৰকাণ্ড খেলপথাৰখনত ফুটবল খেল হয়। বৰদলৈ ট্ৰফীৰ প্ৰাৰম্ভিক লীগৰ অসম পুলিচৰ খেলো চাইছিলো সেইখন খেলপথাৰত। আমাৰ হাজো স্পৰ্টছ ইউনিয়নৰ দলটো তেতিয়া জাকত জিলিকা। ওচৰে পাজৰে বিভিন্ন খেলবোৰত প্ৰায়ে জিকে। মিন্টু আলীৰ দুৰ্ধৰ্ষ গলকিপিং, নৃপেন আঠপৰীয়াৰ ডিফেন্স, দীপকদা আৰু মণ্টু মামাৰ তীব্ৰ দৌৰ আৰু বল গ'লপোষ্টৰ ভিতৰত ...লগে লগে প্ৰায় দুইহাজাৰ মানুহৰ হৰ্ষল্লাস। কামৰূপ পুলিচৰ দলটো আছিল আকৌ মহা কুচুটীয়া। হাৰিব ধৰিলেই ফাউলত ধৰে। কেতিয়াবা উত্তেজিত জনতাৰ ওপৰত লাঠীও পৰে আৰু এইবোৰৰ মাজতে ৰেফাৰীয়ে তীব্ৰ বেগত জীৱন ৰক্ষাৰ দৌৰত খেলপথাৰ এৰে ! 

এই খেলবোৰৰ টিকটৰ হাৰ আছিল 25 পইচাৰ পৰা এটকা। আমাক ঘৰৰ পৰা আৰু এটকা দিছিল হাফ টাইমত কেঁচা বুট , ধনীয়া, জলকীয়া বা একপ্লেট ঘুগুনী খাবলৈ। পিচে যিদিনা খেলপথাৰৰ লগত লাগি থকা মানুহঘৰৰ জেওৰাৰ ওপৰেৰে বা মাজেৰে সৰকি খেলপথাৰত সোমাব পাৰিলো, সেইদিনা টিকটৰ পইচাটো আছিল আমাৰ বাবে বনাচ। 

ফুটবল খেল, থিয়েটাৰ আহিলে সৰু এখন মেজত কেঁচা বুট, ভজা বুট, ঘুগুনী বেচা এজন এতিয়া হাজোৰ সন্মানীয় চহকী ব্যৱসায়ী।

এনেকুৱা এখন খেলেই চলি আছিল সেইদিনা। মায়ে মোক দহ নে পোন্ধৰটকা দিছিল বজাৰৰ পৰা বিস্ময় আৰু বোধহয় ৰংঘৰ নামৰ আলোচনী দুখন কিনিবলৈ। মই লাগি গলো ফুটবল চোৱাত। বৰষুণত তিতি বুৰি একাকাৰ হলোঁ। বৰপেটা ক্ৰীড়া একাদশ আৰু চন্দ্ৰপুৰ থাৰ্মেলৰ খেল তীব্ৰ প্ৰতিদ্বন্দিতাৰ মুৰত 1-1 ফলাফলত শেষ হল। তিতি বুৰি, পেণ্টত বোকাৰ কলাজলৈ আন্ধাৰ হোৱাৰ পিছত যেতিয়া বিস্ময় আৰু ৰংঘৰদুখন লৈ ঘৰ সোমালো, মায়ে খঙত সেইদিনা গালদুখন কেইবাবাৰো চুই দিছিল । 

পাৰ হোৱা সময়ৰ কথাবোৰ লিখিবলৈ গলে এয়াই সমস্যা। ইমানবোৰ কথা মনলৈ আহে , কি লিখিম , কত এৰিম ! তিৰাশীৰ অসম আন্দোলনৰ দিনবোৰত মোৰ বয়স আছিল সাত নে আঠ। পুৱা গধূলি পঢ়া মেজত নিয়মীয়াকৈ বহাৰ আদেশ তেতিয়া কাৰ্যকৰী হৈ গৈছিল। মাজে মাজে মুক্ত জীৱনৰ সোৱাদ পাইছিলোঁ মামাহতঁৰ বা পেহীৰ ঘৰত। কিন্তু তিৰাশীৰ আন্দোলনে হঠাৎ আমাৰ জীৱনবোৰলৈ লৈ আহিল শৈশৱৰ অবাধ স্বাধীনতা , মুক্ত বন্যতা। 

আন্দোলনৰ কিছু সময়ত আমি ৰাতি নিজৰ ঘৰত নাথাকি বৰদেউতাহতৰ ঘৰত আছিলোঁ। বোধহয় ছাত্ৰ সন্থাৰ পৰা দেউতাহঁতক নিজৰ ঘৰত থাকিবলৈ মানা কৰিছিল যাতে বলপূৰ্বক ভাবে নিৰ্বাচনৰ কামত নিয়োগ কৰিব নোৱাৰে। বৰদেউতাৰ ঘৰত দুখন বিচনা একে লগ কৰি আমাৰ ল’ৰা ছোৱালী কেইটাক শুবলৈ দিছিল। সবিতা বাইদেউ, কবিতা বাইদেউ, প্ৰাণৰ (মোৰ বাইদেউ আৰু ভাই, ইংৰাজীত কাজিন বুলি কও যে ) লগত মই আৰু ভন্টি । বিচনাত পৰিলেও আমাৰ সোনকালে টোপনি নাহিছিল। বাইদেউ দুজনী আমাতকৈ ডাঙৰ। বহু কথা জানে। ডাঙৰৰ পৰা শুনা আন্দোলনৰ কিছুমান উৰাবাতৰিৰ অপভ্রংশ আমাক শুনাইছিল। সেইবোৰ শুনি মনৰ ভিতৰত চিআৰপি আৰু "বঙাল" ৰ ভয় এটা সোমাইছিল। কিন্তু তাতকৈও ভয়লগা আছিল ভূতৰ ভয়। তথাপি ভূতৰ কাহিনী শুনিবলৈ বৰ হেঁপাহ। জাৰৰ দিন । ভূতৰ ভয়, শিহৰণ আৰু লেপৰ উম মিহলি হৈ কিযে এক বুজাব নোৱাৰা সুখানুভৱ ! দূৰত ফেঁচা এটাই হঠাৎ চিঞঁৰি উঠে। আমি ভয়ত লেপখন গাৰ পিনে টানি লওঁ। লেপৰ সিমুৰত থকাজনে চিঞৰি উঠে -" ইমানকৈ লেপখন কিয় টানিলি" । এইবাৰ সেইজনে লেপত টান দিয়ে। এইজনৰ গা উদং হয়।

বহাগৰ আসন্ন ধুমুহাৰ মাজত গৰু আনিব যোৱাৰ চিত্ৰ খনলৈ উভতি যাওঁ। সেইযে , বহাগৰ পথাৰৰ কোমল ঘাঁহবোৰ গচকাৰ আনন্দ লৈ নতুন ফুল, সেউজীয়া কুমলীয়া পাত, বৰষুণৰ মিশ্ৰিত মন মতলীয়া কৰা পথাৰৰ কোমল গোন্ধ এটা নাকত লাগিছিল , সেই মন মতলীয়া কৰা গোন্ধটো যেন আজিও হৃদয়ৰ কৰবাত লাগিয়েই আছে । এবাৰ মোৰ ল'ৰাটোক লৈ গৈছিলোঁ মোৰ শৈশৱৰ চিনাকিতেনে এজোপা গছৰ তলীলৈ। তাক কলো - "চোৱাচোন, বহাগৰ বতৰত কিমান ধুনীয়া হৈ যায় অসমৰ পৰিবেশ ! কিমান চৰাই গছত ! চকু দুটা মুদি , তুমি এবাৰ চৰাই মাতবোৰ আৰু বতাহজাক অনুভৱ কৰাচোন। কিমান ভাল লাগিব ! তোমাৰ বয়সত এইবোৰ মই কিমান ভাল পাইছিলোঁ।"

সি অবাক। ভাবিছে , আজি চাগে পাপাৰ কিবা মস্ত গণ্ডগোল হল। সি কলে - পাপা , কিবা এটা পঁচা গোন্ধ পাইছো । চৰাইবোৰে ওপৰৰ পৰা টয়লেট কৰিও দিব পাৰে। আমি যাওঁ নেকি ইয়াৰ পৰা।

মই বুজিলোঁ দুয়োৰে শৰীৰত প্ৰবাহিত তেজৰ সোঁত একে হলেও আমি দুটা আচলতে ভিন্ন যুগৰ প্ৰতিনিধি। 

আমাৰ সৰু পেহীৰ ঘৰলৈ যোৱাৰ অন্যতম আকৰ্ষণ আছিল বিশাল লুইতখন আৰু ওচৰৰ হাতীমুৰা পাহাৰখন, পাহাৰৰ পৰা ওলোৱা নিজৰা আৰু মন্দিৰটো । আবেলি গাঁৱৰ এজাক ল’ৰা ছোৱালীয়ে আমাক নদী দেখুৱাবলৈ লৈ যায়। লুইতখনৰ কি মোহনীয় ৰূপ ধৰা পৰিছিল আঠ ন বছৰৰ মোৰ কুমলীয়া মনত ! তন্ময় হৈ চাইছিলো। পাহাৰৰ নিজৰাৰ পানী চুই পোৱা মোৰ আনন্দ আৰু কৌতূহল দেখি ল’ৰা ছোৱালীৰ জাকটোৰো আনন্দ লাগিছিল। যিবোৰ অভিজ্ঞতা আছিল মোৰ বাবে অনন্য , সেইবোৰযে আছিল সিহঁতৰ দৈনন্দিন জীৱন।

পেহা আছিল অসম্ভৱ মাছ পাগল মানুহ। বৰশীৰে মাছ ধৰা নিচা তেওঁৰ। মাজে মাজে তেওঁ ধৰা প্ৰকাণ্ড বৰালি মাছৰ কিছু অংশ আমাৰ ঘৰলৈও পঠাইছিল। অফিচৰ পৰাও মাজে মাজে ছুটি লৈ বৰশী বাবলৈ যায়। মাছ ধৰাৰ কত কিমান কাহিনী ! আমি গৰমৰ দিনত গলে গধুলি পেহীয়ে বাহিৰত চোতালত ঢাৰি পাৰি দিয়ে। প্ৰকাণ্ড চোতালখন। মুৰৰ ওপৰত মুকলি আকাশ। আকাশত কত তৰাৰ জিলমিল। সাধুকথা, মাছৰ গল্প, ডাঙৰ বোৰৰ পুৰণি দিনৰ গল্প আৰু কোনোবা এজনী আইতাই বিচনী বাই থাকে আমাৰ বাবে। মানুহবোৰৰ প্ৰায়বোৰ ঘটনাৰ লগত চন তাৰিখৰ উল্লেখ নাথাকে। সেই বৰ ভূঁইকপ, ইন্দিৰা গান্ধীৰ ইমাৰজেঞ্চি বা কোনোবা ডাঙৰ বানপানীক ৰেফাৰেন্স হিচাপে ঘটনাবোৰ মানুহবোৰে মনত পেলায়। 

পেহাৰ আকৌ আলহী নহলে ভাল নালাগে। ভাত সাঁজৰ সোৱাদ নালাগে। বাটৰ মানুহৰ লগত উপযাচি চিনাকি হৈ নিমন্ত্ৰণ দিয়ে। তাতে যদি তেওঁৰ শহুৰৰ ঘৰৰ ওচৰৰ মানুহ হয়, ৰক্ষা নাই। ধৰি বান্ধি ভাত এসাঁজ খুৱাইহে মানুহক এৰিব। চাহৰ কেটেলিটো জুইৰ ওপৰত থাকেই। মাৰ পেহীলৈ চিন্তা হয় । " জোনাকী, তই ইমান আলহী শুধি থাকিলে ল'ৰা ছোৱালীৰ পঢ়া শুনা কেতিয়া চাবি !!" মাৰ চিন্তা হয়। 

আকৌ উভতি যাওঁ অন্য এক স্নেপশ্বটলৈ। জীৱনৰ বাটত কিছুদূৰ আগুৱাইছিলো বোধহয়। সেইদিনাও মই বাট পোনাইছোঁ লুইতৰ পিনে। বালি গচকি আগুৱাই গৈছোঁ। নদীৰ পাৰত গা ধুই থকা অবয়ব এটা দেখিছিলো চয়াময়াকৈ । পাৰ হৈ যাওঁ বুলিও যাব নোৱাৰিলোঁ। নদীৰ দেৱতাই পাইছিল নেকি সেইদিনা মোক। সময়খিনি স্থিৰ হৈ ৰৈছিল। মই জানিছিলোঁ, সেয়া সঠিক নাছিল। অথচ এক অজান পুলকে মোৰ শৰীৰক যেন বান্ধি ৰাখিছিল একেখিনি ঠাইতে , মোহাচ্ছন্ন কৰি ৰাখিছিল। মোক দেখি , তেওঁ তিতা কাপোৰেৰে নিজক লুকুৱাবৰ চেষ্টা কৰিছিল। নদীৰ দেৱতাৰ ক্ষণিক মোহগ্ৰস্থতা আঁতৰাই মই অহাবাটেৰে ওভতনি খোজ পেলাইছিলোঁ। শৈশৱ কৈশোৰক নেওচি কেতিয়াযে যৌৱনে সন্তৰ্পণে ভুমুকি মাৰিলে , গমকে নাপালোঁ। 

যোৱাবাৰ ঘৰলৈ যাওঁতে মায়ে পেহীৰ ঘৰলৈ যাবলৈ লগ ধৰিলে। শিল দিয়া গ্ৰেভেল ৰাস্তাটো ধৰি থাকিলেই পেহীৰ ঘৰ পাই যাওঁ। এতিয়া বহুবোৰ পকী ৰাস্তা হল। বাওঁপিনে যাওঁ নে সোপিনে যাওঁ , বাৰে বাৰে ৰাস্তা ভুল কৰো। GPS টো অন কৰি ললোঁ। এইখন মোৰ শৈশৱৰ হাতীমুৰা পাহাৰ। পাহাৰখনত কাৰোবাৰ নৃশংস হাতোৰাৰ আঁচোৰ পৰিছে। কাটি পেলোৱা পাহাৰৰ অংশবোৰৰ পৰা জিলিকি থকা ৰঙা মাটিবোৰ যেন মাটি নহয়, এডোঙা এডোঙা তেজহে । অবিৰাম গতিত চলিছে শিল ভঙা কামবোৰ। শিল ভঙাৰ ধাতৱ শব্দটো বুকুত লাগিছিল । বুকুখনৰ কৰবাত দুখ এটা উজাই আহিল। নিজৰাটো জীয়াই আছেনে ! কাৰোবাক সুধিছিলোঁ। আজিকালি হেনো মানুহৰ ঘৰতে খোৱা পানীৰ ব্যৱস্থা হল। নিজৰাৰ পানী নিবলৈ আহোতে বহা জীয়াৰী বোৱাৰীৰ মেলখন একেবাৰে ভাঙি গল। 

পেহীৰ ঘৰৰ সেই প্ৰকাণ্ড চোতালখনো ভাগ ভাগ হৈ গল। চোতালখনৰ বুকুত কেইবাখনো বাঁহৰ জেওৰা গজিল । চোতালখন যেন আমাৰ হেৰুৱা সময়খিনিৰ প্ৰতীক। সময়খিনিৰ প্ৰতিবিম্ব যেন দেখিছোঁ এখন খণ্ডিত দাপোনত। পেহাই আকাশৰ কৰবাত বোধহয় আজিও বৰহমপুত্ৰৰ কোনোবা ঘুলিত বৰশী পতাৰ গল্প কৰিছে। শৈশৱত দেখা পাহোৱাল মানুহবোৰৰ কঁকালবোৰ হালিছে। কোনোবা পুৰণি চিনাকি এজনে সেইদিনাও ওচৰৰ মিঠাইৰ দোকানৰ পৰা পতকৈ দুটামান গজা কাগজ এখনেৰে বান্ধি মোৰ হাতত সুমুৱাই দিছে - "সৰুতে তই খাই কিমান ভাল পাইছিলি , দেউতাৰেহে খাবলৈ নিদিছিল ।"

সময় সলনি হৈছে । একেই আছে মাথো পেহীৰ আৰু আৰু মানুহবোৰৰ মৰমকণ । 

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

সেই চিনাকি মুখবোৰ

মানুহজনক বেছিদিন লগ পোৱাৰ কথা মনত নপৰে। দেউতাৰ লগত মানুহজনৰ সম্পৰ্কই আছিল তেনেধৰণৰ । কিন্তু যিকেইদিন লগ পাইছিলোঁ , সেইকেইদিনতে মনত সাঁচ বহুৱাই যোৱাকৈ যথেষ্ট আছিল মানুহজন ।

মানুহজন আছিল দেউতাৰ নিজৰ মামা , বহুতৰ বাবে বিশ্বাসীবাবু। ধক ধকীয়া বগা ধুতি কুৰ্তা পিন্ধা দীঘল নাক, উজ্জ্বল বুদ্ধিদীপ্ত চকুৰ ভদ্ৰলোক । মই তেওঁক প্ৰথম লগপোৱাৰ সময়ত তেওঁৰ বয়স আছিল 70ৰ ওপৰত। কিন্তু মানুহজন আছিল অত্যন্ত সপ্ৰতিভ। চিগাৰেটটো হাতত লাগি থাকিছিল । একে ঠাইত স্থিৰ হৈ বহি থকা তেওঁৰ নিয়ম বিৰুদ্ধ কথা আছিল। মানুহজন কৃপন আছিল বুলি দেউতাৰ মুখত শুনিছিলো। মোক পিছে তেওঁলোকৰ ঘৰত বৰ মৰমেৰে ভাত এসাজ খুৱাইছিল। তেওঁলোকৰ ঘৰৰ মুগৰ দাইলখনৰ সোৱাদ আছিল অনন্য।

মানৰ আক্ৰমণৰ সময়ত হেনো দেউতাৰ মামাকহতঁৰ পৰিয়ালটো ভটিয়াই অসম এৰিবলৈ গৈ কামৰূপত ৰৈ গৈছিল। মামাকৰ মুখৰ আৰ্য্যমূলৰ চেহেৰাটো গোটেই কেইজন ভায়েকৰ ভিতৰত বেছিকৈ পাইছিল দেউতাই ।

দ্বিতীয় মহাসমৰৰ সময়ত তেওঁ ব্ৰিটিছৰ লগত কাম কৰিছিল। কথাখিনি জনাৰ পিছত মোৰ কৌতূহল বাঢ়ি তুংগত । বন্দুক এটা লৈ ককাই জাপানী সৈন্যৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধত আগুৱাই গৈছে । ভীষণ যুদ্ধ চলিছে। তাৰ মাজত ককাই অহৰহ বন্দুক চলাইছে....

" My dear boy, Logistic decides war outcome "

চিগাৰেটৰ ধোঁৱাৰ কুণ্ডলী পকাই তেওঁ কৈ উঠিছিল।

আমাৰ কল্পনাৰ ঘোঁৰাটোত লেকাম লাগে। উৎসাহত চেঁচা পানী পৰে। কত যুদ্ধক্ষেত্ৰ আৰু ক'ত logistic support .. ! সেইটো কিবা কাম হলনে !!

ইংৰাজী, বঙালী আৰু সংস্কৃতত তেওঁৰ বিশেষ দখল আছিল বুলি দেউতাৰ মুখত শুনিছিলোঁ। তেওঁৰ ইংৰাজীত জঁতুৱা ঠাঁচৰ প্ৰয়োগ আছিল সৰ্বাধিক। সৰুতে তেওঁৰ মুখতে প্ৰথম শুনিছিলোঁ " Why carry coals to Newcastle " বাক্যশাৰী ।

বুজি নোপোৱা বাবে বেঙাৰ দৰে তেওঁৰ মুখলৈ চাইছিলো।

" বুজিছা বাপু, 15 শতিকাত উত্তৰ পূৱ ইংলেণ্ডৰ Newcastle নামৰ ঠাইত কয়লা উদ্যোগ গঢ় লৈ উঠে। কয়লা আৰু কয়লা ! এনে এখন ঠাইলৈ দুৰৰ পৰা কয়লা কঢ়িয়াই নিয়া কামটো কেনে মূৰ্খামি হব ! সেই তেতিয়াৰ পৰাই ইংৰাজী সাহিত্যত এই নতুন ইদিয়মছৰ জন্ম। তুমি কেতিয়াও নিউ কেচ'ললৈ ব্যৱহাৰৰ বাবে কয়লা নিনিবা কিন্তু।"

কয়লা এটা লাগতিয়াল বস্তু বুলি সৰুতে জনা নাছিলো। কেৰোচিনৰ পাৰফেক্ট ষ্টভত মায়ে ভাত বনাইছিল। আগৰ জনতা ষ্টভটোত এদিন জুই লগাত দেউতাই দলিয়াই দিছিল। তাৰপিছত পাৰফেক্টৰ আগমণ। পিছে ককাক লগ পোৱাৰ সময়ত আমাৰ ঘৰলৈ ৰন্ধন গেছৰ আগমণ হৈছিল। 84 চন মানৰ কথা সেয়া। ৰন্ধন গেছত জুই লাগে বুলি ভয়তে আমাৰ সৰু কেইটাক পাগঘৰত সোমাব নিদিয়ে। আইতাই আক্ষেপ কৰে এনে ভয়ানক যন্ত্ৰ এটা ঘৰলৈ কিয় আনিব লাগে !

প্ৰেছাৰ কুকাৰৰ প্ৰথম ব্যৱহাৰৰ দিনটোৰ কথাও মনত আছে। প্ৰথম হুইছেলটো বজাৰ দিনা আমাৰ মায়ে পাগঘৰ এৰি জীৱন ৰক্ষাৰ বাবে পলাবই খুজিছিল। দেউতা তেওঁৰ পিছত থিয় হৈ থকা বাবে তেওঁ পলাবলৈ বাট নাপাইছিল। চিঞৰত গগন ফালিছিল।

1983 ত আমাৰ ঘৰৰ ওচৰৰ ডিপোটোত কেৰোচিন নিবলৈ অহা মানুহৰ দীঘল শাৰীবোৰৰ কথাও মনত আছে। কিন্তু কয়লা আৰু ষ্টীম ইঞ্জিনৰ কথা আমাৰ জ্ঞাত নাছিল। সেই মজাদাৰ কাহিনীবোৰ কোৱা মানুহজনৰ প্ৰতি আমাৰ কৌতূহল নাথাকিবনে ?

হাজোৰ আমাৰ ঘৰলৈ অহাৰ দিনা ফাগুনৰ এছাটি পচোৱা তেওঁৰ গাত লাগিছিল। তেওঁ ৰবি ঠাকুৰৰ গীতৰ এটা কলি গুণগুণাইছিল। বোধহয় গীতটো আছিল "আজ দখিন-বাতাসে নাম-না-জানা কোন্‌ বনফুল ফুটল বনের ঘাসে।
ও মোর পথের সাথী,পথে পথে গোপনে যায় আসে....।"

ৰবি ঠাকুৰ আৰু দখিন বাতাস , এই কেইটা শব্দহে মোৰ মনত ৰৈ গৈছিল।

আড্ডাৰ পোক আছিল মানুহজন। আড্ডা দিব পালে মানুহক সতকাই নেৰিছিল আৰু বাকী মানুহখিনিৰ শ্ৰোতা হোৱাৰ বাহিৰে অন্য উপায়ো নাছিল। এবাৰ দেউতাক কৈছিল - বুজিছা বাপু, পণ্ডিতজী অসমলৈ আহিছে। অতিথিশালাত তেওঁক আদৰিব আমাৰ বিমলা প্ৰসাদ চলিহাই। মইও আছিলোঁ বিভিন্ন কামবোৰ চোৱাৰ দায়িত্বত। মোৰ আকৌ চলিহা ডাঙৰীয়াৰ ইংৰাজী লৈ মনত কৌতূহল ...।"

খেতিয়কৰ ল'ৰা বিষ্ণুৰাম মেধিৰ পিছত অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হৈছিল বিমলা প্ৰসাদ চলিহা। বিখ্যাত চলিহা পৰিয়ালৰ সন্তান। আনুষ্ঠানিক শিক্ষা বেছি নাছিল চলিহাৰ। ককাৰ দৰে কিছুমানে ডাঙৰ ঘৰৰ মেট্ৰিক পাছ চলিহা ডাঙৰীয়াক খুব এটা পচন্দ নকৰিছিল।

দেউতা আৰু ককাৰ সম্পৰ্কটোত মাজে মাজে খুট খাট লাগি থাকিছিল। গীতাৰ শ্লোক এটা মাতি ককাই লগে লগে ইংৰাজীত ভাঙনি কৰি দিছিল । মই ওচৰতে আড্ডা শুনি বহি আছো। ইংৰাজী ভাঙনিত scorching heat শব্দটো আহিছিল।

"বুজিছা ভাগিন , আজিকালিৰ বহু গ্ৰেজুয়েটে scorching মানে কি বস্তু নাজানেই !"

মামাকক ওলোটাই দিবলৈ দেউতাই মোক সোধে - তই জাননে অৰ্থটো ? মই তেতিয়া ক্লাছ ফাইভত পঢ়ো। এনে এটা শব্দ মই শুনাই নাছিলোঁ।

মই ইঞ্জিনিয়াৰিং পাছ কৰি বোকাৰোত ষ্টীল প্লেণ্টত কাম কৰি থাকোতে বিশ্বাসী ককা ঢুকাইছিল। খবৰটো পাই আকৌ এবাৰ Newcastle লৈ মনত পৰিছিল। এটা ৰঙীন চৰিত্ৰ মোৰ জীৱনৰ পৰা হেৰাই গৈছিল।

মোৰ বিয়াৰ নিমন্ত্ৰণ দিবলৈ ককাৰ ঘৰলৈ গৈছিল মোৰ ভাইটি আৰু খুৰা । ককা ইতিমধ্যে ঢুকাইছে। দুৱাৰখন খুলি এজনী অচিনাকি মহিলা ওলাই আহিছিল।

" বিশ্বাসীৰ ঘৰ নহয় জানো ?"

আদবয়সত বিয়া কৰা ককাৰ ল'ৰা এজন আছিল। হেম বৰুৱাৰ ইংৰাজী ভোকেবুলাৰী, কীটছৰ কবিতা, বিষ্ণু মেধিৰ খং, কোনোবা হকিন্স চাহাবৰ ধেমালি এইবোৰ তাৰ বাবে কাহানিও কৌতুহলৰ বিষয় নাছিল। দেউতাক ঢুকুৱাৰ পিছত ঘৰ মাটি বিক্ৰী কৰি পাহাৰৰ ওপৰৰ কোনোবা খিনিলৈ উঠি গৈছিল।

এটা যুগৰ সমাপ্তি ঘটিছিল ।

–--–---------//////----------

ফুল হৈ ফুলা এটা বনৰীয়া সপোন

বিশ্বাসী ককাৰ দৰে আকৰ্ষণীয় জীৱন নাছিল মানুহজনৰ। তেওঁৰ মৃত্যুৰ দিনা কোনো ৰাজহুৱা অনুষ্ঠানে শোকসভা পতা নাছিল, কোনো স্মৃতিচাৰণ, স্মৰণিকাও ছপা হোৱা নাছিল। স্কুল কলেজৰ শিক্ষা নথকা মানুহজনে এটা সপোন দেখিছিল আৰু সেই সপোনটো আছিল আধুনিক ভাৰতৰ সপোনটোৰ পৰিপুৰক। ল'ৰা ছোৱালী কেইটাক লৈ দেখা সেই সপোনটোক দিঠকত পৰিণত কৰিবলৈ অত্যাধিক পৰিশ্ৰমে মানুহ জনৰ জীৱনলৈ অকাল বার্ধক্য কঢ়িয়াই আনিছিল।

মানুহজন অইন কোনো নাছিল। তেওঁ আছিল মোৰ মামা ককা, আমাৰ মাৰ দেউতাক।

এহাল গৰু, কেইবিঘামান মাটি , পাঁচটা ল'ৰা ছোৱালীৰ পৰিয়ালটো আৰু এটা বনৰীয়া সপোন- ল'ৰা ছোৱালী কেইটাক শিক্ষিত কৰাৰ , সেয়াই আছিল মানুহজনৰ সম্বল আৰু সাধনা। মাৰ মুখত শুনিছিলো তেওঁৰ সেই সাধনাৰ কাহিনী। দুপৰীয়াৰ ভাত সাঁজ যেতিয়া খাবলৈ তেওঁ সময় পাইছিল, তেতিয়া প্ৰায়ে গধূলি হৈছিল। ৰ'দ, বৰষুণ , জাৰৰ অতপালি একোৱেই তেওঁক বাধা দিব পৰা নাছিল। পথাৰত তেওঁক সহায় কৰাতকৈ, ল'ৰা ছোৱালী কেইটা স্কুললৈ যোৱাটো তেওঁৰ বাবে বেচি প্ৰয়োজনীয় আছিল। জোনাক নিশা বোৰত তেওঁ বিচনাত পৰি থকা নাছিল। বাৰীৰ কামকাজত লাগিছিল। পাঁচলিখিনি বিক্ৰী কৰি পোৱা ধন কেইটাৰে ল'ৰা ছোৱালীকেইটাৰ স্কুলৰ বহী, কিতাপ কিনিছিল।

বাঁহৰ ওপৰত মাটিৰ লেপ দিয়া সেই তেওঁৰ খেৰৰ ঘৰটো আছিল আমাৰ শৈশৱৰ কিমান হেঁপাহৰ ঠাই ! সেই ঘৰটোত , এখন কাঠৰ ৰেক আছিল। তাত খুচুৰি মই পঢ়িব পৰা কিতাপ বিচাৰিছিলো। ৰেকখনৰ ওপৰত এখন বিষ্ণুৰাভা আৰু জ্যোতিপ্ৰসাদৰ ফটো আছিল।

ডাঙৰ মামাই বৰ সুন্দৰ কবিতা লিখিছিল, বক্তৃতা দিছিল। বিভিন্ন আলোচনীত লিখা, নাটক কৰা , ছবি অঁকা, ফুটবল খেলা মামাহঁতৰ স্বভাৱবোৰ পিছলৈ আমালৈ সিঁচৰিছিল। মা আৰু ডাঙৰ মামাই স্কুলত জিলাৰ ভিতৰত বৃত্তি পাইছিল। বৃত্তিৰ সেই টকাকেইটা বৰ কামৰ ধন আছিল।

মামা হতঁৰ ঘৰত পোৱা মুক্ত পৰিবেশত মোৰ আকৌ প্ৰায়ে পেটৰ অসুখ হৈছিল। ঘৰত খাব নিদিয়া বস্তুবোৰ হেঁপাহ পলুৱাই খাইছিলোঁ। দুৰ্গা পূজাৰ সময় আছিল। সেইদিনা মই মামাহতঁৰ ঘৰত আছিলো আৰু পূজাৰ জিলাপী খাই পেটৰ অসুখত ভুগিছিলো। বাহিৰত সেইদিনা এজাক অৱতৰীয়া বৰষুণ আৰু ঘৰৰ ভিতৰত পেটৰ বিষত পৰি আছিলো মই । কাঠৰ ৰেকখনৰ পৰা টলষ্টয়ৰ সাধুকথা এখন বিচাৰি উলিয়াই পঢ়িছিলোঁ। কিয় জানো টলষ্টয়ৰ সেই কিতাপখনে মোক সেইদিনা পেটৰ বিষটো উপশম কৰি এক বুজাব নোৱাৰা আনন্দ দিছিল ।

মাৰ বিয়াত ককাই কিতাপ ৰাখিবলৈ এটা কাঠৰ আলমাৰী দিছিল। সেই কাঠৰ আলমাৰীটোত থকা দেশ বিদেশৰ কিতাপবোৰে পিছলৈ মোৰ জীৱনটোক অন্য এক মাত্ৰা দিছিল।

ককা ঢুকোৱাৰ দিনা ফেঁহুজালি দিয়াৰ আগেয়ে আমাক লৈ মা আৰু দেউতা মামাহঁতৰ ঘৰলৈ ঢপলিয়াই গৈছিল। ষাঠিৰ দেওনা মাত্ৰ পাৰ হৈছিলহে তেওঁ ।

মৃত্যুৰ আগেয়ে তেওঁ ৰোৱা সপোনটো ফুল হৈ ফুলিবলৈ ধৰা দেখিছিল। সেই ফুলপাহৰ অংশ হৈছিল মামাহঁত, আমিবোৰ , আমাৰ কেএফচি চিকেন, বাৰ্গাৰ খাই ভাল পোৱা পৰৱৰ্তী প্রজন্মটো। ককাৰ কথা কলে বিস্মিত হৈ শুনি থাকে সিহঁতে।

ককাৰ জীৱন সংগ্ৰামৰ কাহিনীটো জানো বাবেই, হেজাৰ বাধা বিঘিনি অতিক্ৰম কৰি উঠি অহা মানুহজনৰ প্ৰতি হৃদয়ত অনুভৱ হয় গভীৰ শ্ৰদ্ধা আৰু অনুকম্পা। সেইবাবেই মই শ্ৰদ্ধা কৰো নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ অতীতটোক । একবিংশ শতিকাৰ ভাৰতৰ ইতিহাসৰ দিশ নিৰ্ণয় কৰিব আজি সমাজৰ পিৰামিডটোৰ একেবাৰে তলত থকা নিপীড়িত মানুহ খিনিয়ে।

ককা আৰু আইতাৰ পৰা মোৰ জীৱনত দুটা গুণ পাইছিলোঁ । ককাৰ পৰা পৰিশ্ৰমৰ মৰ্যাদা আৰু আইতাৰ পৰা জীৱনবোধ ।

আইতা আছিল অফুৰন্ত শক্তি আৰু জীৱনক ভাল পোৱা মহিলা। মোৰ শ্ৰীমতীক তেওঁ বৰ মৰম কৰিছিল। " জিনছ পিন্ধিলেহে তোক ভাল দেখো " বুলি কৈছিল। শ্ৰীমতীয়ে তেওঁৰ বাবে চকলেট নিছিল।

শৈশৱৰ সেই আপোন মামাহঁতৰ খেৰৰ ঘৰটো আজি আৰু নাই। আইতা ঢুকোৱাৰ পিছৰ বছৰ ঘৰলৈ অহাৰ সময়ত আইতাৰ কোঠাটো চাবলৈ গৈছিলোঁ মই আৰু পৰিবাৰ। সকলোবোৰ একেই আছিল।

উভতাৰ সময়ত , দূৰৰ কেঁকুৰি টোত আমাৰ গাড়ীৰ পৰা মামাহঁতৰ নঙলামুখ নেদেখা হোৱাৰ আগেয়ে অইন বাৰৰ দৰে গাড়ী খন ৰখাই পিছলৈ আকৌ এবাৰ ঘুৰি চাইছিলো। সেই লোহাৰ গেট খনত আউজি যিখিনি ঠাইত আমালৈ আইতাই ৰৈ চাই থাকে, সেইখিনিত মাথো ৰৈ আছিল এক বিৰাট শূন্যতা।

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com

সাম্যবাদৰ সাম্প্ৰদায়িকতা আৰু অস্তিত্বৰ সংকট

সাম্যবাদৰ সাম্প্ৰদায়িকতা আৰু অস্তিত্বৰ সংকট

                                                            কমলজিত মেধি

                                          

আমিবোৰ তেতিয়া স্কুলৰ তলৰ  শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ । আবেলিৰ ঘৰুৱা আলোচনাবোৰৰ এটা প্রিয় বিষয়বস্তু আছিল ছোভিয়েট দেশৰ সাম্যবাদৰ বিপৰীতে  আমেৰিকাৰ পুঁজিপতি সমাজ ব্যৱস্থা। আমেৰিকা আমাৰ বাবে সপোনৰ দেশ আছিল। কিন্তু নৈতিক সমৰ্থন আছিল সাম্যবাদৰ কথা কোৱা ছোভিয়েট ৰুছিয়াৰ প্ৰতি। অকল আমাৰ পৰিয়ালৰ  আলোচনাৰ বিষয় নাছিল সেয়া। শীতল যুদ্ধৰ দিনৰ দুটা মেৰুত বিভক্ত হৈছিল প্ৰায় সমগ্ৰ পৃথিৱী। সেই সময়তে গোষ্ঠী নিৰপেক্ষতাৰ নাম লৈ বহু কেইখন দেশে এটা সংগঠন গঢ়িছিল । জৱাহৰলাল নেহৰু আছিল এই গোটটোৰ জাকত জিলিকা নেতা। ঢাল তৰোৱাল নথকা নিধিৰাম চৰ্দাৰৰ দৰে  দেশ কিছুমানৰ সংগঠন আছিল সেয়া। অধিকাংশ সদস্য দেশেই আওপকীয়াকৈ ছোভিয়েট ৰুছিয়াৰ সমৰ্থন কৰিছিল বা সুবিধাজনক স্থিতি লৈছিল।

ডাকোৱালে দি থৈ যোৱা ছোভিয়েট দেশৰ পত্ৰিকা বোৰ পঢ়ো। সেই আলোচনীবোৰে হাজাৰ হাজাৰ মাইল দূৰৰ এখন স্বপ্নৰ দেশ ৰুছিয়াৰ লগত আমাৰ কৌতূহলী শৈশৱৰ মনবোৰৰ মাজত এক সংযোগী সেঁতু গঢ়ি তোলে। সেইখন সুন্দৰ দেশৰ ধুনীয়া ধুনীয়া ল’ৰা ছোৱালী বোৰৰ ফটোবোৰ চুই চাওঁ। মুহূৰ্তৰ বাবে মনলৈ আহে মই পঢ়া স্কুলখন আৰু সহপাঠীসকলৰ দৈন্যতা । মনত এক বিশ্বাস জাগে। সেই পথেই পৃথিৱীৰ চৰম সত্য । দুৰ্বল আৰু নিষ্পেষিত মানুহৰ মুক্তিৰ একমাত্ৰ  পথ বুলি বিশ্বাস দৃঢ় হৈ উঠে।

নতুন পৃথিৱী নামৰ আলোচনী খন পঢ়ো মাজে মাজে। আলোচনী খনৰ  বেটুপাতবোৰ বোধহয় ৰঙা ৰঙৰ আছিল । কথাবোৰ ভালদৰে বুজাৰ বয়স হোৱা নাছিল।  শৈশৱ আৰু কৈশোৰৰ সেই আলিদোমোজাত থমাছ হুদৰ Song of the shirt নামৰ কবিতাটোৱেও মনত তোলপাৰ লগাইছিল।

১৯৪৩ চনত লিখা এই কবিতাটো আছিল ইংলেণ্ডৰ শ্ৰমিক শ্ৰেণীৰ জীৱনৰ সকৰুণ কাহিনী। ডিচেম্বৰ মাহৰ লণ্ডনৰ হাড় কপোৱা জাৰ । এনে এটি জাৰৰ দিনত , কোনো এটা বন্ধ কোঠাত এজনী শ্রমিকে  কাপোৰ চিলাইছে । অনাহাৰ আৰু অনিদ্ৰাই পিষ্ট কৰা এটা শৰীৰ আৰু মন ….

With fingers weary and worn,
With eyelids heavy and red,
A woman sat in unwomanly rags,
Plying her needle and thread –
Stitch! Stitch! Stitch!

শ্ৰীমতী বিদয়েলৰ জীৱনৰ ওপৰত লিখা  থমাছ হুদৰ সেই কবিতাটো কিমান বাৰ আওৰাইছিলোঁ ! যিমানে কবিতাটো আওৰাইছিলোঁ সিমানেই পুঁজিপতি ব্যৱস্থা টোৰ প্ৰতি বিদ্ৰোহ অনুভৱ কৰিছিলো।  স্কুলত এই কবিতাটো আমাক পঢ়ুৱাইছিল ইংৰাজীৰ শিক্ষক আমাৰ দেউতাই। শ্ৰেণীকোঠাত তেওঁৰ গলগলীয়া মাতটোৰ ধ্বনি প্ৰতিধ্বনি বহু দেৰিলৈ আমাৰ মনত অনুৰণিত হৈ ৰৈছিল। ঔদ্যোগিক বিপ্লৱৰ সময়ৰ ইউৰোপলৈ যেন  তেওঁ আমাক লৈ গৈছিল।

স্কুলৰ সেই সময়খিনিত লিখা মোৰ কবিতাবোৰত প্ৰায়েই পৃথিৱীৰ মানুহৰ  মুক্তিৰ কথা লিখিছিলো। “ আশাবোৰ ভোকৰ ৰুটি হৈ ভাঁহি” থকা দেখিছিলো ,  হৃদয়ত “অগ্নিকণ্ঠ প্ৰমুঠিওজক মুক্ত কৰাৰ পণ” । সাম্যবাদৰ প্ৰতি মোৰ আকৰ্ষণ দিনে দিনে বাঢ়ি আহিছিল।

কটনত সেই সময়ত বাওঁ চিন্তাৰ ব্যাপক পৰিসৰ। মেধাবী এটা শ্ৰেণী ছাত্ৰ ছাত্ৰী বাওঁ ছাত্ৰ সংগঠনৰ সদস্য। কটনলৈ অহাৰ আগেয়ে মনৰ মাজত ৰোপিত হোৱা সৰু গছৰ পুলিটোৱে বিৰাট এক বৰগছলৈ পৰিণত হোৱাৰ অৱকাশ আছিল। কিন্তু ১৯৯০ ত কটনলৈ অহাৰ আগেয়ে পৃথিৱী কঁপোৱা কেইটামান ঘটনাই কমুনিজিমৰ প্ৰতি মোৰ মনটো সন্দিহান কৰি তুলিছিল।

টিয়েনমেন স্কোয়াৰ , ১৯৮৯। চীনৰ হাজাৰ হাজাৰ ছাত্ৰ ৰাজপথলৈ ওলাই আহিছিল গণতন্ত্ৰৰ সমৰ্থনত  আৰু দুৰ্নীতিৰ বিৰোধীতা কৰিবলৈ। ছাত্ৰসকলৰ সেই শান্তিপুৰ্ন আন্দোলন মষিমূৰ কৰিবলৈ চীনৰ সৰ্বহাৰাৰ চৰকাৰে তেতিয়া  টেংক পঠিয়াইছিল। হাজাৰ হাজাৰ ছাত্ৰৰ তেজেৰে ৰাঙলী কৰিছিল টিয়েনমেন স্কোয়াৰ । কোনোবা এখন আলোচনীত চীনাসৈন্যৰ টেংকৰ সমুখত থিয় হৈ  মৃত্যুক নিৰ্ভয়ে আলিংগন কৰা এজন চীনা ছাত্ৰৰ ফটো এখন দেখিছিলোঁ। মানুহ কিমান আশাহীন আৰু অতিষ্ঠ হলে এনেদৰে সাহসী প্ৰতিবাদ কৰিব পাৰে , সেয়া যেন সমগ্ৰ বিশ্বক বুজাই দিছিল সেই অখ্যাত ছাত্ৰজনে । ১৯৮৯ ৰ টিয়েনমেন স্কোৱাৰৰ সেই হৃদয় বিদাৰক ঘটনা আছিল কুৰি শতিকাৰ ইতিহাসৰ এক অন্ধকাৰ অধ্যায়।

১৯৮৯ ৰ প্ৰায় দুবছৰ আগেয়ে ৰোমানিয়াত শেষ হৈছিল অন্য এক একনায়কত্ববাদী শাসন ব্যৱস্থাৰ। নিকোলাই চিছেচকু আৰু তেওঁৰ পত্নীক হত্যা কৰিছিল ৰোমানিয়াৰ মুক্তিকামী জনতাই । সততে মুক্তিকামী সৰ্বহাৰাৰ কথা কোৱা সাম্যবাদী দেশ এখনত এনেদৰে সাম্যবাদৰ পৰা মুক্তি বিচৰা জনতাৰ আচৰণত আচৰিত হৈছিলোঁ।  পূব ইউৰোপত তেতিয়া পৰিবৰ্তনৰ বতাহ। এখনৰ পিছত এখনকৈ কমিউনিষ্ট চৰকাৰ উফৰি গৈছে । ছোভিয়েট ৰুছিয়া আকৌ পেৰেষ্ট্ৰইকা , গ্লাছনস্তৰ বামাৰলিত উটি ভাঁহি যোৱাৰ উপক্ৰম।

কটনলৈ আহি Aleksandr  Isayevich Solzhenitsyn ৰ সেই বিখ্যাত উপন্যাস  One Day in the Life of Ivan Denisovich খনৰ সম্ভেদ পালো। এই উপন্যাস খনে শৈশৱৰ পৰা সপোনৰ দেশ বুলি  গণ্য কৰা দেশখন আৰু সাম্যবাদী সংস্কৃতিৰ এক বিপৰীত চিত্ৰ দাঙি ধৰিলে। হিটলাৰৰ নাজী বাহিনীৰ বৰ্বৰতাৰ বিষয়ে পঢ়িছিলো। এন ফ্ৰাঙ্কৰ ডায়েৰী পঢ়িছিলো। থমাছ কেনেলীৰ চিনলাৰছ আৰ্ক নামৰ বহু পঠিত উপন্যাসখনো পঢ়িছিলো। কিন্তু  Solzhenitsyn ৰ উপন্যাস খনে ৰুছিয়াৰ বৰ্বৰতাৰ লগত মোক চিনাকি কৰাই দিলে।

কটনত দুবছৰ বিজ্ঞান শাখাত হায়াৰ চেকেণ্ডাৰী পঢ়িছিলো । তাৰ পিছত ইঞ্জিনিয়াৰিং কলেজ। পঢ়াশুনাত মধ্যমীয়া ধৰণৰ আছিলো। মহানগৰৰ উপকণ্ঠৰ মফচলিয়া এখন ঠাইৰ  স্কুলত সদায় প্ৰথম হৈ অহা ল’ৰাজনৰ কটনৰ বাকৰিত নিজকে চোকা আৰু মেধাবী ছাত্ৰ বুলি থকা ধাৰণাটো একেবাৰে সলনি হৈ গৈছিল। কটনৰ সেই ফিজিক্স আৰু কেমেষ্টিৰ ক্লাছ বোৰত শিকা বহুবোৰ কথা ভালদৰে বুজা নাছিলো। কিন্তু বিজ্ঞানৰ কিছু প্ৰাথমিক ধাৰণাই মনৰ মাজত  সাম্যবাদ সম্পৰ্কে কিছুমান নতুন প্ৰশ্নৰ অৱতাৰণা কৰিছিল।

ফিজিক্সৰ শ্ৰেণীত বৈদ্যুতিক প্ৰবাহৰ সূত্ৰ পঢ়িলো। বুজি পালো বিভৱ পাৰ্থক্য  নাথাকিলে এটা বৰ্তনীত বিদ্যুতৰ পৰিবহন সম্ভৱ নহয়। ঠিক সেইদৰে এখন ঠাইৰ পৰা অন্য এখন ঠাইলৈ কোনো তৰল বা গেছ  বৈ যাবলৈ প্ৰয়োজন হয় চাপৰ তাৰতম্যতাৰ। যেতিয়াই অসমতা শেষ হৈ যায়, বন্ধ হৈ যায় বিদ্যুতৰ আহ যাহ , ৰুদ্ধ হৈ যাব নদীৰ বোৱতী সোঁত। ঠিক সেইদৰে অধিক উষ্ণতাৰ পৰা কম উষ্ণতালৈ তাপৰ পৰিবহনহে  স্বাভাৱিক। ইয়াৰ বিপৰীতে কাম কৰিবলৈ যোৱা মানেই শক্তিৰ অৱক্ষয়।

যদি অসমতাই প্ৰকৃতিৰ চালিকা শক্তি  হয়, তেনেহলে সাম্যবাদৰ এখন শ্ৰেণীহীন সমাজৰ লক্ষ্য প্ৰকৃতিৰ নিয়ম বিৰুদ্ধ  নহবনে ! যি অস্বাভাৱিক , সেই দর্শন কেতিয়াবা মানৱ জাতিৰ কল্যাণকামী আৰু ইতিহাসত স্থায়ী হব পাৰিবনে !  সেইবাবেই নেকি বিশ্বৰ মানচিত্ৰৰ পৰা সাম্যবাদ হেৰাই যোৱাৰ উপক্ৰম হৈছে ! মনলৈ এনে হাজাৰ প্ৰশ্ন আহিছিল সেই সময়ত ।  সন্দেহ নাই ১৯১৭ ৰ ৰুছ বিপ্লৱৰ পিছত বিজ্ঞান ,প্ৰযুক্তিবিদ্যাৰ দিশত অভাৱনীয় উন্নতি কৰিছিল ছোভিয়েট দেশে । দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ সময়ত সাম্যবাদৰ মন্ত্ৰৰে উদ্বুদ্ধ ৰুছ খেতিয়কে  হাতত যাঠি লৈ হিটলাৰৰ নাজী বাহিনীৰ পেনজাৰ টেংকৰ গতি ৰুদ্ধ কৰাৰ প্ৰয়াস কৰিছিল । জাৰ্মান সৈন্যৰ বাবে সেয়া আছিল আমোদজনক কিন্তু অকল্পনীয়। ৰুছ মানুহৰ দেশপ্ৰেমৰ কল্পনাতীত দৃষ্টান্ত আছিল লেনিনগ্ৰেডত নাজী বাহিনীৰ পৰাজয় আৰু হিটলাৰৰ পতনৰ আৰম্ভণি ।

বিজ্ঞানৰ আৰু এটা সূত্ৰৰ লগত এখন দেশৰ অৰ্থনৈতিক ব্যৱস্থাৰ মিল দেখিবলৈ পাওঁ। ইঞ্জিনিয়াৰিঙত Fluid Flow Operation ত পঢ়া  এডাল পাইপৰ মাজেৰে পৰিবাহিত হোৱা পানীৰ সোঁত এটালৈ মনত পৰে। পাইপৰ মাজেৰে বৈ যোৱা পানী খিনিৰ গতি বেগ সকলো ঠাইতে সমান নহয়। পাইপৰ গাত লাগি থকা পানীৰ তৰপটো আমাৰ সমাজৰ কম  শিক্ষা আৰু কাৰিকৰী অৰ্হতা থকা মানুহখিনিৰ দৰে। পাইপৰ মাজেৰে বৈ যোৱা পানীৰ এই তৰপটোৰ গতি হয় তুলনামূলক ভাবে মন্থৰ। পাইপৰ গাৰ পৰা দূৰত থকা পানী খিনিৰ তৰপটোৰ গতি হয় সৰ্বাধিক। ঠিক একেদৰে এখন দেশৰ অৰ্থনৈতিক উন্নতিৰ পৰা আটাইতকৈ বেছি লাভবান হয় কাৰিকৰী অৰ্হতা আৰু সামৰ্থ থকা লোকসকল। সুফল সমাজৰ তলৰ শ্ৰেণীটোলৈও আহে , কিন্তু সেয়া তুলনাত কম । সমাজৰ তলৰ শ্ৰেণীৰ উন্নতিৰ বাবে দুটা ব্যৱস্থা আছে। পাইপৰ বোৱতী পানী খিনিৰ বেগ   আৰু বেছি তীব্ৰতৰ কৰি তলৰ মন্থৰ তৰপ বোৰৰ গতিও ত্বৰান্বিত কৰা বা পানী খিনিত চাকনৈয়াৰ সৃষ্টি কৰি বিভিন্ন তৰপবোৰৰ বেগৰ তাৰতম্য হ্ৰাস কৰা। পুঁজিপতি দেশবোৰে প্ৰথম উপায়টোত বিশ্বাস কৰে। সাম্যবাদী সকলে দ্বিতীয়টোত। সেয়া কৰিবলৈ যাওঁতে , দ্বিতীয় ব্যৱস্থাটোত পানী কঢ়িওয়া পাইপডাল ভাঙি পৰাৰ সম্ভাৱনাও সৰ্বাধিক। কিন্তু প্ৰথম ব্যৱস্থাটোৰো একাধিক ঋণাত্মক দিশ আছে।

সাম্যবাদী ভাৱধাৰাৰ আৰু এটা প্ৰধান ঋণাত্মক দিশ কটন আৰু ইঞ্জিনিয়াৰিং কলেজৰ দিনবোৰত চকুত পৰিছিল। এজন মানুহৰ জীৱনৰ সকলোবোৰ দিশ যেন বাওঁ আদৰ্শই নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ চেষ্টা কৰে । কেনে লোকৰ লগত বন্ধুত্ব কৰিব, কি কিতাপ পঢ়িব , কেনে মতবাদক সমৰ্থন কৰি মন্তব্য কৰিব এই  সকলোবোৰ স্বয়ংক্ৰিয় ভাবে নিয়ন্ত্ৰিত নিজস্ব চিন্তাধাৰাৰ দ্বাৰা নহয় । নিয়ন্ত্ৰিত হয় আদৰ্শৰ তাড়নাত। নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব মাৰ্ক্স, লেনিন , বা চে গুয়াভাৰ আদিয়ে । এইসকল ব্যক্তিৰ আগৰ হাজাৰ বছৰৰ পুৰণি ভাৰতীয় সভ্যতা সংস্কৃতি যেন তেওঁলোকৰ বাবে অৰ্থহীন। শ্ৰেণীসংগ্ৰামৰ সাম্যবাদী সূত্ৰ অনুসৰি অৰ্থনৈতিক ভাবে সফল ব্যক্তিজন কিন্তু সদায় শোষণকাৰী। মৌলিক চিন্তাৰ পৰা ব্যক্তি বা সমষ্টিক নিৰুৎসাহ কৰা হয় এই আদৰ্শত,  নিজকে প্ৰগতিশীল বুলি ঘোষণা কৰা লোকসকলৰ চিন্তা Iচর্চা হৈ পৰে ঠেক পৰিসৰত আৱদ্ধ । স্বাভাৱিক বিকাশ হৈ পৰে ৰুদ্ধ ।

যি চিন্তাধাৰা, যি সমাজ ব্যৱস্থা, যি ধৰ্মই মানুহৰ  মৌলিক চিন্তাধাৰাক বাধাগ্ৰস্ত কৰি কোনো ব্যক্তিবিশেষ বা চিন্তাধাৰাকে জীৱনৰ একমাত্ৰ পথ বুলি ভাবিবলৈ বাধ্য কৰে , সেই চিন্তাধাৰা, সেই সমাজ ব্যৱস্থা, সেই ধৰ্মতে ফেনাটিচিজমৰো ( fanaticism) জন্ম হয়।  সেইবাবেই বাওঁচিন্তাত বিশ্বাসী সকল কেতিয়াও সাম্ৰদায়িকতাৰ পৰা মুক্ত নহয়। বাওঁ চিন্তা আৰু ফেনটিচিজম সমাৰ্থক হৈ পৰে । তেওঁলোকৰ প্ৰগতিশীলতা পক্ষপাতপূৰ্ণ , চিন্তাধাৰা ব্যপকতাহীন । বাওঁচিন্তাৰ বুদ্ধিজীৱিসকল আৰু অন্যান্য সাম্প্ৰদায়িক লোক সকলৰ চিন্তাধাৰা একেটা মুদ্ৰাৰে  ইপিঠি সিপিঠি। হওঁক যেনিবা তেওঁলোক বিশ্ববিদ্যালয়ৰ উচ্চ ডিগ্ৰীধাৰী প্ৰতিভা।

যি সাম্যবাদী ভাৱধাৰাই সাধাৰণ ৰুছ খেতিয়ক এজনক অসাধাৰণলৈ পৰিৱৰ্তন কৰি নাজী বাহিনীৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰিছিল, সেই একেই দর্শনৰ প্ৰতীক মাৰ্ক্স,  লেনিনৰ প্রস্থৰ মূৰ্তিবোৰৰ ওপৰত ৰুছিয়াত হাতুৰীৰ কোব পৰিছিল । ছোভিয়েট দেশ ভাঙি পৰিছিল। আনকি ৰুছ দেশৰ বুৰঞ্জীৰ পৰা আঁতৰাই পেলোৱা হৈছিল ১৯১৭ চনৰ ৰুছ বিপ্লৱৰ কাহিনী। সাম্যবাদৰ প্ৰতি  সেই একেই বিৰাগ পূব ইউৰোপৰ দেশবোৰত আজিও দেখা যায় ।

মানুহৰ মন , ব্যক্তি স্বাধীনতাৰ হেঁপাহ বোৱতী নদীৰ দৰে। সেই সোঁতৰ দুৰ্বাৰ বোৱতী বাধাক বন্ধ কৰি ৰাখিব পাৰি কিছু সময়ৰ বাবে , চিৰদিনৰ বাবে নহয়। সাম্যবাদৰ পতনে যেন ইতিহাসৰ সেই সৰল সূত্ৰটোকেই আকৌ এবাৰ প্ৰতিপন্ন কৰিলে।

স্বাধীনোত্তৰ ভাৰতবৰ্ষত ভোকৰ হাঁহাকাৰ আছিল সৰ্বব্যাপী। ছোভিয়েট ৰুছিয়াৰ চোৰাংচোৱা সংস্থা কেজিবি আৰু সাম্যবাদী বুৰঞ্জীবিদ , লিখক সকল আছিল প্ৰভাবশালী আৰু ৰাজঅনুগ্রহীত।  মুঠতে সাম্যবাদী চিন্তাধাৰাৰ প্ৰসাৰৰ বাবে ৰম্যভূমি আছিল ভাৰতবৰ্ষ। তথাপিও ভাৰতবৰ্ষত সাম্যবাদে সমাজৰ ব্যাপক সঁহাৰি নোপোৱাৰ কাৰণ আছিল ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু উদাৰ হিন্দুত্ববাদ।

সাম্যবাদী সকলে মানি লবলৈ টান পালেও এই কথা অনস্বীকাৰ্য যে ভাৰতবৰ্ষৰ জাতীয় সংস্কৃতি আৰু চেতনাবোধৰ মূলতে  হিন্দুত্ববাদৰ উদাৰ পৰম্পৰা । বিদেশী আক্রমনকাৰীৰ হাতত বাৰে বাৰে আক্ৰান্ত , লাঞ্চিত হৈছিল ভাৰতবৰ্ষ । ধৰ্মৰ উন্মাদনাই সংহাৰ কৰিছিল লক্ষ লক্ষ জনগণক ।  ধৰ্মৰ সেই কদৰ্য ৰূপ স্বাধীনোত্তৰ ভাৰতবৰ্ষইও দেখিছিল। কিন্তু স্বাধীন ভাৰতবৰ্ষই ধৰ্মৰ বিপৰীতে বিচাৰিলে এখন ধৰ্ম নিৰপেক্ষ দেশ। উদাৰ জাতীয় সংস্কৃতিৰ এনে  উদাহৰণ বিৰল।

১৮৯৩ ৰ চিকাগোৰ ধৰ্মীয় সংসদত স্বামী বিবেকানন্দই  ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু দৰ্শনৰ ব্যাখ্যা কৰি কৈছিল , ভিন্ন ভিন্ন নদীৰ জলধাৰা যিদৰে বহুদূৰ বাট বুলি একেখন সাগৰত মিলিত হয়, সেইদৰে বিভিন্ন ঈশ্বৰ উপাসনাৰ একমাত্ৰ আৰু শেষ উদ্দেশ্য কিন্তু একেজনেই ঈশ্বৰ। এই উদাৰ গণতান্ত্ৰিক চেতনাবোধেই ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ মূল আধাৰ। যি সংস্কৃতিয়ে মানুহক তেত্ৰিশ কোটি ভগবানত বিশ্বাস কৰাৰ অধিকাৰ দিছে, যি ধৰ্ম আৰু সংস্কৃতিৰ বিবিধতা আৰু উদাৰতা সাৰ্বজনীন, সেই সংস্কৃতিৰ বাবে সাম্যবাদ আছিল এক অপাংক্তেয় সত্তা মাত্ৰ । সুস্বাদু আহাৰত আবিষ্কাৰ হোৱা শিলগুটিৰ টুকুৰা।

ভাৰতীয় সংস্কৃতি আৰু হিন্দুত্ববাদৰ প্ৰতি সাম্যবাদৰ সহজাত বিৰোধৰ কাৰণো সেইটোৱেই ।

ৰঙা কৰবীৰ ফুল নামৰ ভ্ৰমণ কাহিনী খনত সন্নিবিষ্ট “মস্কো বহুত দূৰ”  নামৰ প্ৰবন্ধটোত , হেম বৰুৱাদেৱে লিখিছিল “ মায়কভস্কীয়ে পেৰিছৰ বুলিভাৰ বোৰক উপলুঙা কৰিছে। মস্কো চহৰতো বুলিভাৰ আছে। দুয়োটাৰে ভিতৰত পাৰ্থক্য হৈছে - মস্কোৰ বোৰত আছে মৃত মানৱৰ প্রস্থৰ মূৰ্তি। পেৰিছৰ বোৰত আছে ভাস্কৰ্য শিল্পীৰ কল্পনাত ধৰা দিয়া, অন্তৰ আলোকেৰে উদ্ভাসিত কৰা নিদর্শন। সি সময়ৰ সকলো বন্ধন নেওচি মানুহৰ আত্মা থাকে মানে চিৰকাল জীয়াই থাকিব, যাৰ কোনো কালেই মৰণ নাই - তেনে ভাস্কৰ্য প্ৰতীক । আনহাতে মস্কোৰ বোৰৰ ভাগ্য ষ্টেলিনৰ ছবি আৰু মূৰ্তিৰ দৰেই সাঙোৰ খাই আছে ৰাজনৈতিক আৰ্হিৰ লগত। এদিন সমগ্ৰ জীৱন আচ্ছন্ন কৰি থকা ষ্টেলিনৰ দৰেই এইবোৰৰো যদি ভাগ্য বিপৰ্যয় ঘটে , তেন্তে আচৰিত হব লগা কিবা জানো আছে ?”

ভাৰত আৰু ছোভিয়েট ৰুছিয়াৰ মৈত্ৰী সম্পৰ্কক  এক নতুন দিশ দিয়াৰ বাবে অন্য কেইজনমান সংসদৰ লগত হেম বৰুৱাদেৱে ভ্ৰমণ কৰিছিল সাম্যবাদী ছোভিয়েট ৰুছিয়া। সেই ভ্ৰমণ কাহিনী “ৰঙা কৰবীৰ ফুল” গ্ৰন্থৰূপত প্ৰকাশ হৈছিল ১৯৫৯ চনৰ জানুৱাৰী মাহত । ছোভিয়েট দেশ আৰু সাম্যবাদৰ  জয়জয় ময়ময় অৱস্থা তেতিয়া। এনে এক সময়তে, সাম্যবাদৰ বিপৰ্যয়ৰ অনুমান কৰা হেম বৰুৱাদেৱৰ প্ৰজ্ঞা আৰু দূৰদৰ্শিতাৰ কথা ভাবিলে শ্ৰদ্ধাত মুৰ দো খাই পৰে।

নিষ্পেষিত , নিপীড়িত জনৰ প্ৰতি আজিও মই হৃদয়ত অনুকম্পা অনুভৱ কৰো। শোকক শক্তিলৈ পৰিৱৰ্তন কৰাৰ মাওঁৰ বাক্যশাৰী আজিও মোৰ জীৱনৰ আমোঘ বাণী । জন হেনৰীৰ গীতটো আজিও মোৰ প্ৰিয়। তথাপি  সাম্যবাদ আজি আৰু মোৰ জীৱন দৰ্শন নহয়। মানৱ সভ্যতাৰ ইতিহাসত লক্ষ লক্ষ মানুহৰ তেজেৰে ৰাঙলী কৰা সাম্যবাদী দৰ্শনৰ পাপৰ বোজা বহন কৰিবলৈ অসমৰ্থ আৰু অপৰাগ ।

লিখকৰ ঠিকনা :

কমলজিত মেধি

আম্ৰপালি চাফায়াৰ

এপাৰ্টমেণ্ট নং - B ১০২

চেক্টৰ - ৪৫, নয়দা

মোবাইল : 9435529941

You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com