বহিৰাগতই অসমখন খালে বুলি আপডেট নিদিয়া বাবে দুই এজনে মোক মাজে মোক কম জাতীয়তাবাদী বুলি মন্তব্য কৰে। অসমৰ ভাষা, সংস্কৃতি , ভৱিষ্যতৰ চিন্তাত ব্যাকুল হলো বুলিয়েই জাতীয়তাবাদী বুলি একাংশ লোকে মানি নলয় যেতিয়ালৈকে বহিৰাগতৰ বিৰুদ্ধে হোৱাই নোহোৱাই কথা নকওঁ । সেইবাবেই ভাবিছো লাহে লাহে নিজক সলনি কৰিব লাগিব। মানে মই নিজেও জাতীয়তাবাদী হব লাগিব। নিজৰ ভেটি যাওঁ যাওঁ অৱস্থা যদিও সেইবোৰ চকু মুদি থাকিম, কিন্তু যিমান পাৰোঁ নিজৰ অৱস্থাৰ বাবে সহজ কাল্পনিক টাৰ্গেট হিচাপে বিহাৰ ইউপিক মাজে মাজে গালি গালাজ দিম।
অকল মই নিজে জাতীয়তাবাদী হ'লে নহব। ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ ল'ৰা দুটাকো গঢ় দিব লাগিব। সেইবাবেই আজি শনিবাৰৰ দিনা দুয়োটা ল'ৰাক লেপটপত অংকীয়া ভাওনা চাবলৈ লগাই দিলোঁ।
ডাঙৰ ল'ৰা প্ৰশ্ন সোধাত পাকৈত।
ডাঙৰ ল'ৰা - "এয়া কি ভাষাৰ নাটক পাপা ?"
মই- " শঙ্কৰদেৱে ব্ৰজাৱলী ভাষাত লিখিছিল ।"
ডাঙৰ ল'ৰা - " এইটো আকৌ কি ভাষা পাপা ?"
মই -"এইটো ভাষা সেই সময়ত ভক্তি আন্দোলনৰ ৰচনা বোৰ লিখিবলৈ অনেক বৈষ্ণৱ প্ৰচাৰকে ব্যৱহাৰ কৰিছিল বিশেষকৈ উৰিষ্যা, পশ্চিম বংগ আদিত। "
ডাঙৰ ল'ৰা- " আৰে পাপা যোৱা বছৰ বৃন্দাবনত আমি চোৱা ৰাধা কৃষ্ণৰ ফুলৰ হোলী খেলা নাটক খনৰ দৰে লাগিছে ভাষাটো। তাতো 'হামু' বুলি কোৱা মনত পৰিছে ।
মই - " ব্ৰজৰ ভাষাৰ লগত মৈথিলী আৰু অসমৰ প্ৰচলিত ভাষাৰ সংযোগ কৰি শংকৰদেৱে লিখিছিল নাটক বোৰ । সেইবাবেই মিল আছে আকৌ "
ডাঙৰ ল'ৰা- "মৈথিলী ভাষা ??? কোন ঠাইত কয় ?"
মই- " এয়া এক ইন্দো এৰিয়ান ভাষা । ভাৰত আৰু নেপালত কয়। এতিয়াও আমাৰ বিহাৰত বহু মানুহে কয় এই ভাষা । কিয় নেপালীত ডাঙৰ ভায়েকক দাজু বুলি মতা শুনা নাই তুমি ! আকৌ মহাভাৰতত কৃষ্ণই বলৰামক দাউ বুলি মাতে !"
ডাঙৰ ল'ৰা- " শুনিছোঁ পাপা। আমাৰ ওচৰৰ শ্ৰীনি আংক'লে মাকক আই বুলি মাতে । আমিও অসমত আইতাক আইতা বুলি মাতো।"
মই - " অসমতো মাকক 'আই' বুলি কয় অ' ।"
ডাঙৰ ল'ৰাৰ লগত এই কথোপকথন খিনিৰ পিছত মনলৈ এটা চিন্তা আহিল। অসমীয়া সংস্কৃতিৰ আধাৰ শংকৰদেৱে যি ভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল সেই ভাষাৰ লগতে সংপৃক্ত হৈ আছে ভাৰতীয় দৰ্শন , সততে গালি গালাজ দিয়া বিহাৰ ইউপি আদি ঠাইবোৰো । উত্তৰ ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰাচীন ঠাইবোৰৰ ভ্ৰমণ আৰু পণ্ডিত সকলৰ লগত মত বিনিময়ে তেওঁৰ চিন্তাত বৌদ্ধিক আলোড়নৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
এইযে এইখন শংকৰদেৱৰ অসম , ইয়াত নাগপুৰীয়াৰ স্থান নাই বুলি বুকু ফুলাই থাকো , তাৰমানে আমাৰ নিজৰ খিনিও বিভিন্ন ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ সংমিশ্ৰণ। তেনেহ'লে এই গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটোক তুচ্ছ তাচ্ছিল্য কৰা সকল অসম আৰু অসমীয়াৰ মিত্ৰ নে শতৰু ! এনেদৰে জাতীয়তাবাদী হোৱা মানে নিজৰ অতীতটোকে অস্বীকাৰ কৰা নহয়নে ! গোটেইখন কিবা খেলি মেলি লাগি গ'ল।
এইবাৰ সৰু ল'ৰা কোঁচত উঠি ল'লে। তাক আকৌ আমাৰ পৰিয়ালৰ বিভিন্ন মানুহবোৰৰ নামবোৰ শ্ৰীমতীয়ে মাজে মাজে শিকাই থাকে। সিও ধেমালিতে মোক সুধি গৈছে - তোমাৰ ককাৰ নাম কি ?
"ৰাজিন মেধি" উত্তৰ দিলোঁ।
"ককাৰ দেউতাকৰ নাম ?"
"ৰাতিমল মেধি ।"
"ককাৰ দেউতাকৰ দেউতাকৰ নাম ?"
হোমৱৰ্কৰ হ'ল নে নাই সুধিলোঁ। এইটো সুধিলে আৰু সি সজাগ হৈ যায় আৰু টান প্ৰশ্ন বোৰো
সোধা বন্ধ কৰিব।
" পাপা , বিষ্ণুৰাম মেধি কোন আছিল ?" এইবাৰ ডাঙৰ ল'ৰাও যোগ দিলে। " তেওঁৰ ৱিকি পেজ এটাও আছে "।
বিষ্ণুৰাম মেধিৰ পেজটো ল'ৰাৰ লগত পঢ়িব ধৰিলোঁ। তাত লিখা আছে বিষ্ণুৰাম মেধিৰ উপৰি পুৰুষ এসময়ত হেনো কোচবিহাৰৰ পৰা বৰপেটা হৈ হাজোলৈ আহিছিল। ল'ৰাই আকৌ সুধিলে - কোচবিহাৰ পশ্চিম বংশত নহয় জানো ?
মাকে মাত লগালে - "সেইকাৰণেই তহঁতৰ দেউতাৰে বঙালী গীত শুনি ভাল পায় বুজিছ। মোক লগ নোপোৱা হ'লে চাগে তহঁতৰ মাৰৰ ঘৰ গুৱাহাটী নহৈ কলিকতাত হ'লহেঁতেন।"
কলিকতাক লৈ খোচ এটা মাৰি এওঁ এটা তৃপ্তি পায়। পাওঁক।
শ্ৰীমতীক ক'লো - "আমাৰ আনন্দৰাম বৰুৱা আৰু তৰুণ ফুকনৰ পৰিয়ালৰ বুৰঞ্জী শুনিছানে ?"
" মানৰ আক্ৰমণৰ সময়ৰ কথা। এখন নাৱত এজন ব্ৰাহ্মণ আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালটো ব্ৰহ্মপুত্ৰৰে ভটিয়াই পলাই আহিছে......"
এইবোৰ মজাদাৰ কাহিনীৰ শ্ৰোতা শ্ৰীমতী আৰু ডাঙৰ ল'ৰা। কাহিনী শুনিবলৈ পালে একো নালাগে।
কাহিনী শেষ হ'ল। শ্ৰীমতী দুপৰীয়াৰ ভাত বাঢ়িবলৈ উঠি গ'ল। ভাত খাই থাকোতে এটা ভাব মনলৈ বাৰে বাৰে আহি থাকিল - কালৰ কোনোবা ঘটনাচক্ৰত আমাৰ উপৰি পুৰুষসকল কোচবিহাৰৰ পৰা বৰপেটালৈ নহা হ'লে , আজি জাতীয়তাবাদী হিচাপে মোৰ মাতৃভাষা কি হ'লহেঁতেন !
নৱজাগৰণৰ আৰম্ভনি হৈছিল ইটালীত। ইতিহাসে ৰিঙিয়াই যি ঠাইত বিভিন্ন ভাষী , জাতি জনজাতিৰ সংমিশ্ৰণ হৈছিল , বেহা বেপাৰৰ বাবে মানুহৰ আগমনত দলদোপ লাগিছিল, সেইবোৰ ঠাই উন্নতিৰ চৰমসীমাত উপনীত হৈছিল। এইখন শংকৰ আজানৰ ঠাই বুলি ভেম জোৰা নাছিল তেওঁলোকে। বা তেনে ধুৰন্ধৰ লোক সেইবোৰ সমাজত বোধহয় নগন্য আছিল।
গোটেই কথাবোৰ ইমান খেলি মেলি । একাংশ লোকৰ জাতীয়তাবাদৰ সংজ্ঞাটো একেবাৰে বুজিয়েই নাপাওঁ।
You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com
অকল মই নিজে জাতীয়তাবাদী হ'লে নহব। ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ ল'ৰা দুটাকো গঢ় দিব লাগিব। সেইবাবেই আজি শনিবাৰৰ দিনা দুয়োটা ল'ৰাক লেপটপত অংকীয়া ভাওনা চাবলৈ লগাই দিলোঁ।
ডাঙৰ ল'ৰা প্ৰশ্ন সোধাত পাকৈত।
ডাঙৰ ল'ৰা - "এয়া কি ভাষাৰ নাটক পাপা ?"
মই- " শঙ্কৰদেৱে ব্ৰজাৱলী ভাষাত লিখিছিল ।"
ডাঙৰ ল'ৰা - " এইটো আকৌ কি ভাষা পাপা ?"
মই -"এইটো ভাষা সেই সময়ত ভক্তি আন্দোলনৰ ৰচনা বোৰ লিখিবলৈ অনেক বৈষ্ণৱ প্ৰচাৰকে ব্যৱহাৰ কৰিছিল বিশেষকৈ উৰিষ্যা, পশ্চিম বংগ আদিত। "
ডাঙৰ ল'ৰা- " আৰে পাপা যোৱা বছৰ বৃন্দাবনত আমি চোৱা ৰাধা কৃষ্ণৰ ফুলৰ হোলী খেলা নাটক খনৰ দৰে লাগিছে ভাষাটো। তাতো 'হামু' বুলি কোৱা মনত পৰিছে ।
মই - " ব্ৰজৰ ভাষাৰ লগত মৈথিলী আৰু অসমৰ প্ৰচলিত ভাষাৰ সংযোগ কৰি শংকৰদেৱে লিখিছিল নাটক বোৰ । সেইবাবেই মিল আছে আকৌ "
ডাঙৰ ল'ৰা- "মৈথিলী ভাষা ??? কোন ঠাইত কয় ?"
মই- " এয়া এক ইন্দো এৰিয়ান ভাষা । ভাৰত আৰু নেপালত কয়। এতিয়াও আমাৰ বিহাৰত বহু মানুহে কয় এই ভাষা । কিয় নেপালীত ডাঙৰ ভায়েকক দাজু বুলি মতা শুনা নাই তুমি ! আকৌ মহাভাৰতত কৃষ্ণই বলৰামক দাউ বুলি মাতে !"
ডাঙৰ ল'ৰা- " শুনিছোঁ পাপা। আমাৰ ওচৰৰ শ্ৰীনি আংক'লে মাকক আই বুলি মাতে । আমিও অসমত আইতাক আইতা বুলি মাতো।"
মই - " অসমতো মাকক 'আই' বুলি কয় অ' ।"
ডাঙৰ ল'ৰাৰ লগত এই কথোপকথন খিনিৰ পিছত মনলৈ এটা চিন্তা আহিল। অসমীয়া সংস্কৃতিৰ আধাৰ শংকৰদেৱে যি ভাষা ব্যৱহাৰ কৰিছিল সেই ভাষাৰ লগতে সংপৃক্ত হৈ আছে ভাৰতীয় দৰ্শন , সততে গালি গালাজ দিয়া বিহাৰ ইউপি আদি ঠাইবোৰো । উত্তৰ ভাৰতৰ বিভিন্ন প্ৰাচীন ঠাইবোৰৰ ভ্ৰমণ আৰু পণ্ডিত সকলৰ লগত মত বিনিময়ে তেওঁৰ চিন্তাত বৌদ্ধিক আলোড়নৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
এইযে এইখন শংকৰদেৱৰ অসম , ইয়াত নাগপুৰীয়াৰ স্থান নাই বুলি বুকু ফুলাই থাকো , তাৰমানে আমাৰ নিজৰ খিনিও বিভিন্ন ভাৰতীয় সংস্কৃতিৰ সংমিশ্ৰণ। তেনেহ'লে এই গোটেই প্ৰক্ৰিয়াটোক তুচ্ছ তাচ্ছিল্য কৰা সকল অসম আৰু অসমীয়াৰ মিত্ৰ নে শতৰু ! এনেদৰে জাতীয়তাবাদী হোৱা মানে নিজৰ অতীতটোকে অস্বীকাৰ কৰা নহয়নে ! গোটেইখন কিবা খেলি মেলি লাগি গ'ল।
এইবাৰ সৰু ল'ৰা কোঁচত উঠি ল'লে। তাক আকৌ আমাৰ পৰিয়ালৰ বিভিন্ন মানুহবোৰৰ নামবোৰ শ্ৰীমতীয়ে মাজে মাজে শিকাই থাকে। সিও ধেমালিতে মোক সুধি গৈছে - তোমাৰ ককাৰ নাম কি ?
"ৰাজিন মেধি" উত্তৰ দিলোঁ।
"ককাৰ দেউতাকৰ নাম ?"
"ৰাতিমল মেধি ।"
"ককাৰ দেউতাকৰ দেউতাকৰ নাম ?"
হোমৱৰ্কৰ হ'ল নে নাই সুধিলোঁ। এইটো সুধিলে আৰু সি সজাগ হৈ যায় আৰু টান প্ৰশ্ন বোৰো
সোধা বন্ধ কৰিব।
" পাপা , বিষ্ণুৰাম মেধি কোন আছিল ?" এইবাৰ ডাঙৰ ল'ৰাও যোগ দিলে। " তেওঁৰ ৱিকি পেজ এটাও আছে "।
বিষ্ণুৰাম মেধিৰ পেজটো ল'ৰাৰ লগত পঢ়িব ধৰিলোঁ। তাত লিখা আছে বিষ্ণুৰাম মেধিৰ উপৰি পুৰুষ এসময়ত হেনো কোচবিহাৰৰ পৰা বৰপেটা হৈ হাজোলৈ আহিছিল। ল'ৰাই আকৌ সুধিলে - কোচবিহাৰ পশ্চিম বংশত নহয় জানো ?
মাকে মাত লগালে - "সেইকাৰণেই তহঁতৰ দেউতাৰে বঙালী গীত শুনি ভাল পায় বুজিছ। মোক লগ নোপোৱা হ'লে চাগে তহঁতৰ মাৰৰ ঘৰ গুৱাহাটী নহৈ কলিকতাত হ'লহেঁতেন।"
কলিকতাক লৈ খোচ এটা মাৰি এওঁ এটা তৃপ্তি পায়। পাওঁক।
শ্ৰীমতীক ক'লো - "আমাৰ আনন্দৰাম বৰুৱা আৰু তৰুণ ফুকনৰ পৰিয়ালৰ বুৰঞ্জী শুনিছানে ?"
" মানৰ আক্ৰমণৰ সময়ৰ কথা। এখন নাৱত এজন ব্ৰাহ্মণ আৰু তেওঁৰ পৰিয়ালটো ব্ৰহ্মপুত্ৰৰে ভটিয়াই পলাই আহিছে......"
এইবোৰ মজাদাৰ কাহিনীৰ শ্ৰোতা শ্ৰীমতী আৰু ডাঙৰ ল'ৰা। কাহিনী শুনিবলৈ পালে একো নালাগে।
কাহিনী শেষ হ'ল। শ্ৰীমতী দুপৰীয়াৰ ভাত বাঢ়িবলৈ উঠি গ'ল। ভাত খাই থাকোতে এটা ভাব মনলৈ বাৰে বাৰে আহি থাকিল - কালৰ কোনোবা ঘটনাচক্ৰত আমাৰ উপৰি পুৰুষসকল কোচবিহাৰৰ পৰা বৰপেটালৈ নহা হ'লে , আজি জাতীয়তাবাদী হিচাপে মোৰ মাতৃভাষা কি হ'লহেঁতেন !
নৱজাগৰণৰ আৰম্ভনি হৈছিল ইটালীত। ইতিহাসে ৰিঙিয়াই যি ঠাইত বিভিন্ন ভাষী , জাতি জনজাতিৰ সংমিশ্ৰণ হৈছিল , বেহা বেপাৰৰ বাবে মানুহৰ আগমনত দলদোপ লাগিছিল, সেইবোৰ ঠাই উন্নতিৰ চৰমসীমাত উপনীত হৈছিল। এইখন শংকৰ আজানৰ ঠাই বুলি ভেম জোৰা নাছিল তেওঁলোকে। বা তেনে ধুৰন্ধৰ লোক সেইবোৰ সমাজত বোধহয় নগন্য আছিল।
গোটেই কথাবোৰ ইমান খেলি মেলি । একাংশ লোকৰ জাতীয়তাবাদৰ সংজ্ঞাটো একেবাৰে বুজিয়েই নাপাওঁ।
You can contact Kamaljit at kamaljitmedhi1975@gmail.com
2 comments:
Sir,brajabali bhakhar logot goalparia bhaka jothesto mil ase,language of indo tibbatian curve.
Kochbihar-satrashal(dhubri)-barpeta...
Sir,brajabali bhakhar logot goalparia bhaka jothesto mil ase,language of indo tibbatian curve.
Kochbihar-satrashal(dhubri)-barpeta...
Post a Comment